آئین نامه ایمنی و حفاظت در معادن
مصوب 1372,06,09
ماده ۱ – منظور از عملیات اکتشاف و بهره برداری در این آئین نامه کلیه عملیاتی است که در آئین نامه های اکتشاف و بهره برداری معادن پیش بینی شده است.
ماده ۲ – کلیه عملیات اکتشاف و بهره برداری از معادن باید تحت نظر یکنفر مسئول حفاظت و ایمنی که صلاحیت او بتائید وزارت کار و امور اجتماعی رسیده انجام گیرد.
ماده ۳ – مسئول ایمنی معدن باید مقیم معدن باشد چنانچه مسئول ایمنی بخواهد بعللی محل کار را موقتاً ترک نماید باید بمسئولیت خود یکنفر جانشین تعیین نماید.
ماده ۴ – مسئول ایمنی معدن موظف است کلیه مواد این آئین نامه را به استادکاران و مسئولین مربوطه تفهیم نماید.
ماده ۵ – وزارت معادن و فلزات رونوشت پروانه های اکتشاف و بهره برداری را به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال مینماید و همزمان با صدور پروانه یک نسخه از این آئین نامه را به دارنده پروانه ابلاغ مینماید. دارنده پروانه بهره برداری مکلف است تاریخ شروع عملیات خود را به وزارت خانه های معادن و فلزات و کار و امور اجتماعی اطلاع دهد.
ماده ۶ – اکتشاف کننده یا بهره بردار باید مدارک مشروحه زیر را در سر معدن نگاهداری کرده و برای ارائه به مهندسین ناظر وزارت معادن و فلزات و بازرسان کار آماده داشته باشد.
الف – پروانه اکتشاف یا پروانه بهره برداری و یا رونوشت مصدق و یا فتوکپی آنها.
ب – نقشه حدود ناحیه مورد اکتشاف به مقیاس 000 /250 /1 و نقشه بهره برداری به مقیاس 25000 /1 و برای معادنیکه عملیات زیرزمینی دارند، نقشه به مقیاس حداقل 500 /1 از قسمت درون معدن و همچنین یک نقشه از کارگاهها و تأسیسات خارج معدن بمقیاس حداقل 200 /1
ج – دفتر حاوی مشخصات کارکنان معدن و استخراج روزانه طبق نمونه ایکه وزات کار و امور اجتماعی تعیین خواهد کرد.
د – دفتر مخصوصی جهت ثبت نظرات و تذکرات و دستوراتیکه در اجرای آئین نامه های مربوط نسبت بطرز کار و رعایت اصول فنی و حفاظت و بهداشت کار و سایر موارد که از طرف مهندسین ناظر وزارت معادن و فلزات و بازرسان کار داده میشود.
هـ – دفتر مخصوص ثبت حوادث و گزارش اقدامات معموله طبق نمونه ایکه از طرف وزارت کارو امور اجتماعی تعیین میشود.
و – دفاتری برای ثبت کلیه اقدامات ایمنی که دراین آئین نامه به آنها اشاره شده است.
ماده ۷ – مسئول معدن موظف است جزوه یا سفارش نامه حاوی نکات احتیاطی و ایمنی که در مورد لوازم و کالاهای مصرفی و یا تجهیزات معدن همراه با این کالاها بوسیله سازندگان یا فروشندگان تهیه گردیده هنگام خرید از آنان مطالبه نموده مفاد آنرا دقیقاً بمورد اجراء بگذارد.
ماده ۸ – تمام کارگران جدیدالاستخدام و همچنین کارگرانیکه تغییر شغل میدهند قبلاً باید یک دوره آموزشی مربوط به اصول ایمنی را بگذرانند. کارگرانیکه در تونلها بکار گمارده خواهند شد، علاوه بر این دوره باید یک دوره کامل آموزشی را در مورد طرز استفاده از کپسولهای نجات و وسایل اولیه آتش نشانی (از قبیل کپسولهای آتش نشانی، آب، ماسه، و غیره) بگذرانند.
ماده ۹ – تمام کارگران جدیدالاستخدام شاغل در تونلها و کارگرانیکه با تغییر شغل از قسمتی به قسمت دیگر معدن منتقل میشوند باید با راههای خروجی اصلی و اضطراری تونل آشنا شوند.
ماده ۱۰ – تعداد کارگرانیکه به داخل تونل میروند و همچنین تعداد کارگرانیکه از تونل خارج میشوند باید دقیقاً کنترل و در دفتر مخصوص ثبت گردند. کارگران موظفند بلافاصله پس از خروج از تونل چراغ انفرادی خود را به چراغخانه تحویل داده و چنانچه چراغخانه بطور سلف سرویس اداره میگردد بمنظور شارژ، چراغ خود را روی دستگاه شارژ قرار دهند.
ماده ۱۱ – کلیه کارگران شاغل در تونلها و مسئولین قسمت ها، در هنگام ورود به تونل باید به لباس کار، کلاه و کفش ایمنی مناسب با نوع و شرایط کار و هم چنین وسایل استحفاظی فردی ضروری مجهز باشند.
ماده ۱۲ – محل یا محلهای عملیات معدنی باید بوسیله سیم خاردار یا هر وسیله دیگر از زمین های مجاور مجزا باشد بطوریکه مانع عبور اشخاص متفرقه و حیوانات گردد.
ماده ۱۳ – معادن زیرزمینی ( باستثنای موارد حفر چاه فرعی یا اکتشافی و پیشروی گالری و میله و دویل) باید بوسیله حداقل دو راه با شرایط زیر به خارج ارتباط داشته باشد.
الف – راههای مذکور در داخل معدن بهم ارتباط داشته باشد.
ب – عبور افراد از هر یک از آنها بآسانی میسر باشد.
ج – فاصله بین آنها بیش از 15 متر بوده و دهانه آنها زیر پوشش یک ساختمان واحد نبوده و مدخل آنها در نقاط سیل گیر و یا بهمن گیر و مانند آن نباشد.
ماده ۱۴ – کلیه راههای عبور و مرور معدن که دارای شیب بیش از ۴۵ درجه هستند باید مجهز به نردبانهائی با مشخصات زیر باشد:
الف – بصورت قطعات جداگانه هر یک بطول حداکثر 10 متر و بطریق مطمئنی نصب شده باشد و حداقل هفته ای یکبار مورد بازدید قرار گرفته و نواقص آن برطرف و نتیجه در دفتر ایمنی ثبت گردد.
ب – زاویه شیب آنها از 75 درجه بیشتر نباشد.
ج – در انتهای هر نردبان پاگردی بمنظور استراحت و پیش گیری از خطرات ناشی از سقوط ساخته شده باشد.
د – نردبان باید حداقل تا یکمتر بالای پاگرد بدون پله ادامه یابد و درغیر اینصورت به دستگیره های ثابتی که امکان بالا و پائین آمدن افراد را فراهم نماید مجهز گردد.
ماده ۱۵ – موتورها و سایر ماشینهای ثابت مربوط به عملیات معدنی در روی زمین باید در فضای سرپوشیده نصب و بوسیله تابلوئی عبور اشخاص غیرمسئول به داخل جایگاه آنها منع شده باشد.
ماده ۱۶ – کلیه محلهای خطرناک مانند پرتگاهها و غیره باید با سیم خاردار یا وسیله مناسب دیگر حفاظ گذاری شود.
ماده ۱۷ – بمنظور حفظ کارگران از گیرکردن و یا افتادن به قسمتهای متحرک ماشین آلات از قبیل توربین و چرخ دنده و غیره و همچنین بمنظور جلوگیری از افتادن اشیاء متفرقه به داخل آنها باید قسمت های متحرک دستگاه را بوسیله توری و حصار فلزی از محیط جدا نمود.
ماده ۱۸ – در هر تونل در حال بهره برداری باید حداقل دو راه خروجی مخصوص عبور و مرور و رساندن افراد به بیرون تونل وجود داشته باشد. هر کارگاه استخراجی نیز باید حداقل دارای دو راه خروجی کاملاً جدا از یکدیگر باشد.
ماده ۱۹ – سوار شدن افراد در واگن های باربری، لکوموتیوها و شاسی های مخصوص حمل چوب و غیره ممنوع میباشد.
ماده ۲۰ – هرگاه شیب خط آهن بیش از یک درصد باشد نقل و انتقال دستی واگن ها ممنوع میباشد.
ماده ۲۱ – هنگامیکه نقل و انتقال واگنها بصورت قطار و بوسیله لکوموتیو انجام می پذیرد اتصال واگن ها بیکدیگر باید بوسیله زنجیر و قلاب انجام شود.
ماده ۲۲ – واگن ها باید متناوباً و به نوبت در تعمیرگاه مربوطه تحت سرویس و روغن کاری و تعمیر قرار گیرند. کارهای انجام شده باید با ذکر شماره واگن و تاریخ تعمیر و سرویس و نام خانوادگی شخصی که مجری آن بوده است در دفتر مخصوص ثبت گردد.
ماده ۲۳ – متصل و یا جدا نمودن واگنها در حین حرکت قطار ممنوع میباشد.
ماده ۲۴ – نظافت نقاله ها و روغن کاری قسمتهای متحرک آن در هنگام کار و همچنین سوار شدن افراد بر روی تسمه نقاله ها و حمل چوب و سایر وسایل به وسیله آنها ممنوع میباشد.
ماده ۲۵ – شبکه راهها و همچنین تأسیسات و ابزار کار معدن باید همیشه با استفاده از وسائل مناسب در برابر هرگونه خطرات و عوارض از جمله ریزش حفظ شود.
ماده ۲۶ – در قسمتهائی از شبکه معدن که به تجربه ثابت شده باشد بعلت جنس و استحکام سنگ نیازی به وسائل نگاهداری ندارد میتوان از بکار بردن این وسائل خودداری کرد ولی همواره باید آن قسمت ها را از نظر بروز خطر بازرسی نمود.
ماده ۲۷ – کلیه قسمتهای سست شده (لقی ها) در جبهه کار و دیوارها و سقف ها باید با دقت پائین ریخته شده و یا بطور مطمئنی از ریزش آنها جلوگیری بعمل آید.
ماده ۲۸ – در صورتیکه پشت وسائل نگاهداری نصب شده حفره هائی در سقف یا دیواره ها پیدا شود باید آنها را پر کرد.
ماده ۲۹ – کلیه وسائل نگاهداری نصب شده در معدن باید دارای قدرت و استحکام لازم باشد.
ماده ۳۰ – در موقع نصب و یا تعویض و یا تعمیر وسائل نگاهداری باید احتیاط های لازم برای جلوگیری از ریزش بعمل آید.
ماده ۳۱ – استادکار هر قسمت موظف است در هر نوبت کار اقلاً یکبار سقف، دیوارها، راهروها و جبهه کار خود را کاملاً بازدید و در صورت مشاهده عیب و نقص فوراً نسبت به رفع آن اقدام نماید بعلاوه در پایان هر نوبت کار قبل از حصول اطمینان استحکام کارگاه نباید محل کار را ترک کند.
ماده ۳۲ – وسیله نگاهداری باید به شکلی کار گذارده شود که بین آن با سقف و دیواره ها اتکای کامل حاصل شود. (تنگ اندازی)
ماده ۳۳ – در موارد ضروری باید بین قابها و یا ردیفهای وسائل نگاهداری باند کافی وسائل پوششی از قبیل لارده و یا تور سیمی قرار داده شود.
ماده ۳۴ – در مورد فضای خالی شده در عملیات استخراج باید امکان نشست زمین و احتمال خطراتی را در بیرون و یا درون معدن پیش بینی کرده و با تدابیری نظیر پر کردن محل استخراج و یا مانند آن از بروز خطر جلوگیری نمود.
ماده ۳۵ – تونل ها و گالری های متروکه و همچنین کارگاههائیکه استخراج آنها تمام شده باید مسدود گردد.
در مورد معادن زغال این عمل باید طوری انجام گیرد که هیچگونه اختلالی در تهویه معدن بوجود نیاید. (سایر قسمت های فعال معدن)
ماده ۳۶ – چوب بست گالریها باید بموقع و مطابق با پاسپورت مربوطه انجام گردد. پاسپورت پیشروی و چوب بست هر تونل توسط سرپرست قسمت تهیه و تنظیم و به تأیید و تصویب رئیس یا سرپرست معدن رسیده باشد.
ماده ۳۷ – در گالریهای فرعی که دارای شیب بالا بوده و ریختن مواد از بالا به پائین آن از طریق ناودانیهای مخصوص و یا کانال فلزی انجام میگیرد، راهروی عبور و مرور و قسمت ریزش و حمل مواد باید بوسیله دیوار، از یکدیگر جدا گردند و عرض راهروی عبور و مرور نباید کمتر از ۸۰ سانتیمتر بوده و سطح مقطع قسمت کانال مخصوص ریزش و حمل مواد در پاسپورت مربوطه مشخص و قید گردد.
ماده ۳۸ – گالریهای مربوط به جبهه استخراج در تمام مدت بهره برداری بدون نقص و بطور مرتب تمیز باشد. انباشتن سنگ، چوب و مواد دیگر همچنین باقی گذاردن واگن و غیره در گالریهای حمل و نقل و تهویه ممنوع میباشد.
ماده ۳۹ – گالریهای در دست بهره برداری که چوب بست آنها متشکل از قابهای چوبی فلزی و یا قابهای بتونی مسلح میباشد، باید در هر شیفت یک بار مورد بازدید تکنسینهای تونل و هر روز یک بار نیز مورد بازدید و کنترل رئیس قسمت یا معاون وی قرار گیرد.
ماده ۴۰ – مسئولین بازدید و نظارت موظف هستند در مورد تغییر چوب بست های آسیب دیده بلافاصله اقدامات مربوطه را انجام دهند و همینطور گالریهائیکه بدون چوب بست پیشروی شده اند در مورد برداشت سنگهای معادن نااستوار کمربالا و جوانب گالری سریعاً اقدامات ایمنی را انجام دهند.
ماده ۴۱ – در هنگام تعویض چوب بست، برداشت بیش از ۲ قاب چوبی و یا فلزی در یک زمان مجاز نمی باشد.
قبل از برداشتن هر قاب چوب بست باید قابهای طرفین آن به اندازه کافی تقویت و تخته کوبی گردند.
ماده ۴۲ – تمام قسمتهای درونی معدن که کارگران در آنجا کار میکنند یا از آنجا عبور مینمایند باید بوسیله گردش منظم هوای سالم تهویه شود بطوریکه جریان هوا محسوس باشد تهویه باید طوری باشد که هوای معدن از نظر گرما و رطوبت تحمل بوده و هر نوع گاز مضر را خارج سازد.
ماده ۴۳ – سرعت جریان هوا باید در راهروهای درونی، چاهها و کارگاههای استخراج بین یک و ۸ متر در ثانیه باشد. در راهروهائیکه از آنها برای تهویه استفاده میشود ممکن است سرعت هوا از ۸ متر در ثانیه تجاوز نماید.
ماده ۴۴ – کار کردن در محلهائیکه هوای آن کمتر از ۱۹ % اکسیژن داشته و یا تشعشع مواد رادیواکتیو آن از ۳۰۰ میکروکوری در لیتر تجاوز نماید و یا میزان گازهای مضر از حد مجاز زیادتر باشد ممنوع است.
تبصره – میزان گازهای مضر در هوای معدن نباید از مقادیر زیر تجاوز نماید:
1 – اکسید دو کربن – نیم در ده هزار.
2 – گاز کریزو – یک درصد.
3 – گاز ئیدورژن سولفوره – دوصدم در هزار.
4 – گازانیدرید سولفورو – دوهزارم در هزار.
5- گاز انیدرید کربنیک – یک درصد.
ماده ۴۵ – هوائیکه اکسیژن خود را از دست داده باشد و یا با گازهای مضر و قابل اشتعال مخلوط و یا بیش از حد گرم شده باشد باید با کوتاهترین راه ممکن بخارج از معدن هدایت شود. احتیاط های لازم نیز باید به عمل آید تا هوای خروجی در دهانه تونل ها و یا چاههای خروج هوا ایجاد خطر ننماید.
ماده ۴۶ – راهروهای مخصوص گردش هوا باید مرتباً بازدید شده و همیشه تمیز و بدون مانع بوده و در صورت ریزش فوراً تعمیر شود.
ماده ۴۷ – درمواردیکه تهویه طبیعی کافی نباشد باید از وسائل تهویه مصنوعی استفاده شود. گردش هوائیکه توسط این وسائل ایجاد میشود تا آنجا که ممکن است باید با گردش طبیعی هوا در یک جهت باشد.
ماده ۴۸ – درمواقعیکه تهویه معدن بطور طبیعی انجام میشود باید در فصولی که جهت جریان هوا تغییر میکند ترتیبی داده شود که از اختلال در تهویه معدن جلوگیری شود.
ماده ۴۹ – بادزنهای اصلی تهویه باید:
در محفظه غیرقابل اشتعالی نصب شود و در محل مناسبی مجاور دهانه چاه یا دهانه تونل قرار گیرد و در مواقع لزوم تعویض جهت جریان هوا امکان پذیر باشد.
ماده ۵۰ – بادزنها باید هر هفته بوسیله مسئول مربوط معاینه گردد.
ماده ۵۱ – بادزنهای اصلی معدن باید دارای دستگاه تعیین اختلاف فشار باشد و همچنین مجهز بوسیله ای باشد که توقف بادزنها را اعلام نماید.
ماده ۵۲ – طرز تهویه باید طوری باشد که احتیاج به نصب درهای متعدد نباشد.
در راهروهائیکه احتیاج به نصب درهای تهویه است حتی المقدور باید ۲ در و در راهروهای پر عبور و مرور دو یا سه در با فاصله لااقل ۵ متر از یکدیگر کار گذاشته شود و در موقع عبور و مرور همیشه یک در بسته باشد. ساختمان درها باید طوری باشد که خود به خود بسته شود و هر کس از دری که عبور میکند باید مراقب بسته شدن آن باشد و اگر بسته نشود مسئول قسمت را برای تعمیر آن خبر کند.
تبصره – استفاده از پرده های پارچه ای از قبیل برزنت و غیره بجای درهای تهویه ممنوع است.
ماده ۵۳ – در جائیکه راههای ورودی و خروجی اصلی تهویه به یکدیگر نزدیک باشند دیوارها و درهای بین آن دو باید طوری ساخته شوند که در مواقع انفجار یا آتش سوزی به آسانی خراب نگردند.
ماده ۵۴ – هر موقع در عمل تهویه قسمتی از معدن خللی حاصل شود آن قسمت باید تا برقراری مجدد تهویه تعطیل گردد.
ماده ۵۵ – راههای متروک باید به ترتیبی مسدود گردد که کارگران نتوانند از آنها عبور نمایند.
ماده ۵۶ – در معادنیکه تعداد کارگران درونی آن در هر نوبت کار از ۱۰۰ نفر تجاوز کند و همچنین در معادن زغال بطور کلی و در معادنی که احتمال وجود گازهای مضر و خطرناک در آنها میرود مسئولیت امر تهویه معدن باید بر عهده یک فرد صلاحیتدار گذاشته شود.
ماده ۵۷ – هرگونه تغییر در سیستم تهویه معدن باید فقط بدستور مسئول تهویه انجام گیرد.
ماده ۵۸ – تغییر کلی در دستگاه تهویه معدن هنگامی باید صورت گیرد که کلیه کارکنان معدن به استثنای متخصص و کارکنانیکه انجام تعمیرات به عهده آنهاست از درون معدن خارج شده باشند.
ماده ۵۹ – لااقل هر سه ماه یکبار باید مشخصات جریان تهویه کارگاهها و محلهای حساس معدن تعیین و در دفتر مخصوص ثبت گردد.
ماده ۶۰ – معدن گریزودار باید مجهز به دو دستگاه بادزن اصلی باشد که هر یک بتوانند به تنهائی تهویه کامل معدن را تأمین نمایند. هر یک از بادزنها باید به دو منبع نیروی جداگانه که یکی از آنها موتور با احتراق داخلی باشد مستقیماً متصل گردد.
ماده ۶۱ – اگر وقفه ای در کار بادزنها ایجاد شود باید فوراً مسئول تهویه را مطلع نمود تا اقدامات لازم برای حفاظت نفرات بعمل آورد و در صورت لزوم معدن یا قسمتهائی که به تهویه آن لطمه وارد آمده از کارگران تخلیه گردد. شروع مجدد کار باید با اجازه مسئول معدن باشد.
تبصره – در روزهای بعد از تعطیل و یا پس از هرگونه وقفه طولانی که در کار بادزنهای اصلی معدن بوجود آید، مسئول تهویه موظف است کلیه بادزنها را بکار اندازد و مسئول معدن پس از حصول اطمینان از اینکه تهویه کافی صورت گرفته بکارگران اجازه ورود به معدن را بدهد.
ماده ۶۲ – مواقعیکه در سیستم تهویه تغییراتی بوجود آید مسئول تهویه معدن باید مشخصات جریان هوای نقاطی را که معین شده اندازه گیری کرده و نتایج حاصله را در دفتر ثبت کند.
ب– تهویه در معادن گرددار و گریزودار
ماده ۶۳ – در معادنیکه ولو یک بار و در یک نقطه حتی بمقدار کم گاز گریزو مشاهده شود آن معدن گریزودار شناخته میشود در اینگونه معادن و معادن دارای گرد زغال علاوه بر لازم الاجرا بودن کلیه مواد مربوط به قسمت الف (تهویه عمومی) مواد زیر نیز لازم الاجرا میباشد.
ماده ۶۴ – در معادن گریزودار در هرنوبت کار قبل از شروع بکار باید کارگاهها و نقاط مشکوک بوسیله مسئول تهویه معدن بازدید شده و بوسیله دستگاه گریزوسنج عیار گریزوی آن تعیین گردد تا در صورتیکه عیار گریزو در محلی بیش از حد مجاز باشد از ورود کارگران به آنجا جلوگیری شود.
تبصره – عیار گریزو در کارگاههای استخراج نباید بیش از یک درصد و در راهروهای خروج هوا بیش از یک و نیم درصد باشد.
ماده ۶۵ – برای جلوگیری از تراکم گریزو باید محلهای خالی روی چوب بست تا سقف تونل کاملاً پر شود.
ماده ۶۶ – استخراج در معادن گریزودار باید بطریقه طبقه های اصلی یا فرعی پائین رو صورت گیرد. محل استخراج را باید به طریقه خاکریزی و یا بطریق دیگر پر کنند و همچنین ترتیبی داده شود که هوا باندازه لازم به جبهه کار برسد.
ماده ۶۷ – در محلهائیکه عملیات معدنی بطرف کارگاههای متروکه در آنجا امکان تمرکز گریزو میباشد پیش میرود و یا در معادنیکه احتمال تصاعد آنی گریزو میرود، برای اطلاع از وجود گاز جلوی جبهه کار باید چالی حفر کرد که همیشه حداقل دارای ۵ متر طول باشد. هرگاه گاز گریزو ازاین چال متصاعد شود استادکار موظف است کارگران را از محل خارج نموده و راه ورود به کارگاه را مسدود کرده و مسئول تهویه را مطلع سازد.
ماده ۶۸ – کار کردن و عبور و مرور و ماندن در هر قسمت از معدن که شعله چراغ شاخص یا وسیله دیگر کشف کننده گاز، عیار بیش از حد مجاز را نشان دهد، ممنوع است مگر در مواقع نجات کارگران.
ماده ۶۹ – هر قسمت از معدن که بعلت وجود گاز با عیار بیش از حد مجاز تعطیل شده است، باید دیوارکشی یا بطور مؤثری از ورود افراد جلوگیری شود. ورود به چنین محلهائی فقط با اجازه کتبی مسئول تهویه مجاز میباشد.
ماده ۷۰ – مشخصات جریان هوا (موضوع ماده ۷۶) در معادن گریزودار و معادنیکه خطر اشتعال گرد زغال وجود دارد باید لااقل هر ماه یکبار بررسی شود. اگر عیار گاز گریزو در راهروهای خروج هوا بیش از یک درصد باشد باید این بررسی روزانه انجام گیرد.
ماده ۷۱ – هرگاه در محلی عیار گریزو از حد مجاز تجاوز نماید باید تحت نظر مسئول مربوطه و با احتیاط کافی نسبت به تهویه بیشتر بمنظور پائین آوردن عیار گریزو تا حد مجاز اقدام نمود.
ماده ۷۲ – برای رقیق کردن گاز نباید منحصراً از هوای فشرده استفاده نمود.
ماده ۷۳ – در معادن گریزودار هر نوع عملی که ایجاد جرقه ممتد نماید ممنوع است.
ماده ۷۴ – در معادن گریزودار باید به تعداد کافی چراغ اطمینان موجود و مورد استفاده قرار گیرد در صورت استفاده از چراغ اطمینان برقی باید چراغ اطمینان شعله ای یا وسیله مشابه دیگری در بالاترین نقطه هر کارگاه بعنوان شاخص در تمام مدت کار مورد استفاده قرار گیرد.
ماده ۷۵ – تهویه باید صعودی بوده و در هر بخش بصورت مجزا و مستقل از دیگری انجام گیرد.
ماده ۷۶ – هر معدن باید نقشه تهویه داشته باشد که مشخصات تهویه از قبیل جهت جریان و گذر هوا و فشار و طرز توزیع آن و همچنین وضع درهای اصلی تهویه و نقاط اندازه گیری مشخص شده باشد. هر نوع تغییری که در وضع تهویه داده میشود باید در آن نقشه منعکس گردد.
ماده ۷۷ – در سینه کار و مناطقی که در آن خطر انفجار گرد زغال وجود دارد باید بوسیله پاشیدن خاک نرم یا آب و یا با وسائل دیگر از خطر انفجار جلوگیری شود. قبل از پاشیدن خاک باید گرد زغال موجود روی سقف و زمین و دیواره ها و وسائل نگهداری را جمع آوری و خارج نمود.
ماده ۷۸ – واگنت هائیکه برای حمل زغال در معادن گرد زغال دار بکار میرود باید طوری ساخته و نگهداری شوند که در موقع حمل و نقل، گرد زغال پخش نشود.
ماده ۷۹ – زغال هائیکه تولید گرد میکند باید باندازه کافی با آب مرطوب شود.
ماده ۸۰ – معادنیکه در آنها خاک پاشی معمول است باید دارای دفتر مخصوصی باشد که در آن خصوصیات محل و تاریخ خاک پاشی و نمونه برداری از مخلوط خاک و گرد زغال موجود در محل و همچنین نتیجه آزمایشات در مورد قابلیت اشتعال نمونه گرفته شده ثبت شود.
ماده ۸۱ – چنانچه در نمونه های گرفته شده طبق ماده قبل عیار مواد سوختنی از ۳۵ % تجاوز کرده باشد باید بلافاصله با خاک پاشی مجدد عیار آن را پائین آورد.
ماده ۸۲ – مقدار اکسیژن در تونلها و گالریهائیکه افراد مشغول بکار هستند و یا ممکن است از آنجا عبور نمایند نباید کمتر از بیست درصد هوای محل را تشکیل بدهد.
ماده ۸۳ – قبل از ورود کارگران بمحل هائیکه در آنجا عملیات انفجاری انجام گرفته است مقدار گازهای سمی نباید بیش از حد مجاز باشد.
ماده ۸۴ – گالریها و قسمت های استخراجی که بهره برداری از آنها تمام شده و یا موقتاً تعطیل شده باشد و همینطور گالریهائیکه مورد استفاده قرار نمیگیرند باید مرتباً و کاملاً تهویه گردیده و یا بوسیله مصالح مناسب از قسمت های دیگر جدا و کاملاً مسدود گردند.
ماده ۸۵ – خاموش کردن سیستم تهویه و یا وانتی لاتورها و یا تعویض سیستم کار آنها باستثناء موارد اجتناب ناپذیر و سوانح فقط بنا بدستور کتبی رئیس و یا سرپرست معدن باید انجام پذیرد.
ماده ۸۶ – تکنسینهای گروه ویژه تهویه و مسئولین اندازه گیری گاز موظف هستند یک ساعت قبل از شروع شیفت بر سر کار حاضر و اندازه گیری های لازم را انجام دهند. همه تکنسینها و سرکارگران برای اندازه گیری گاز باید آموزش های لازم را دیده باشند.
ماده ۸۷ – علاوه بر اندازه گیریهای منظم جاری، تمام کارکنان قسمت نظارت فنی (مهندسین – تکنسینها) خود موظفند در مواقع بازدید از سینه کارها، گازهای آنجا را اندازه گیری و کنترل نمایند.
ماده ۸۸ – دستگاههای گازسنج باید متناوباً طبق دستورالعمل کارخانه های سازنده و یا دستورالعملی که در معدن با نظارت افراد بصیر و مطلع تهیه شده است توسط افراد آموزش دیده مورد کنترل قرار گیرد.
تعریف:
چراغ اطمینان وسیله روشنائی است که استفاده از آن در معادن دارای گریزو یا گرد زغال بدون خطر بوده و از این روی بکار بردن آنرا در اینگونه معادن مجاز دانسته اند.
ماده ۸۹ – در معادن دارای گریزو و یا گرد زغال باید منحصراً از چراغ اطمینان استفاده شود.
ماده ۹۰ – در معادن زیرزمینی هر کارگر باید دارای یک پلاک با شماره اختصاصی و همچنین یک چراغ بهمان شماره باشد که تحویل و تحول چراغ با پلاک شماره دار کارگر انجام گیرد.
ماده ۹۱ – در معادن زغال سنگ بدون گرد زغال و گریزو که استفاده از چراغهای اطمینان الزامی نیست باید فقط از چراغهائیکه شعله آنها محفوظ باشد استفاده شود.
ماده ۹۲ – چراغهای اطمینان باید دائماً در وضع سالم و بدون نقصی نگهداری شده و هنگام تحویل به کارگران سالم و آماده بکار باشد.
ماده ۹۳ – چراغها باید در محلی تنظیم و سوختگیری شوند که از محل انبار سوخت فاصله کافی داشته و از ساختمانهای مجاور و تأسیسات و دهانه معدن حداقل ۱۰ متر فاصله داشته باشد.
تبصره – در مخزن سوخت چراغهای اطمینان شعله ای، باید الیاف مخصوص قرار داده شود که سوخت چراغ را خود جذب نموده و مانع از تراوش آن بخارج شود.
ماده ۹۴ – مسئول معدن باید شخصی را که واجد صلاحیت باشد بتصدی چراغ خانه بگمارد.
ماده ۹۵ – در معادن دارای گریزو و یا گرد زغال باید چراغها قبل از ورود به داخل معدن از لحاظ سالم بودن بوسیله شخص مسئولی بازدید و بررسی گردد.
تبصره ۱ – بکاربردن قطعات یدکی غیر از آنچه که کارخانجات سازنده مربوطه تعیین نموده اند ممنوع است.
تبصره ۲ – هر شخصی که چراغ دریافت مینماید موظف است از سالم بودن چراغ، اطمینان حاصل کند.
تبصره ۳ – ساختمان چراغ اطمینان باید طوری باشد که فقط در چراغخانه بتوان با وسائل به خصوص آنرا باز کرد.
ماده ۹۶ – اگر چراغ اطمینان شعله ای در معادن دارای گریزو و یا گرد زغال خاموش شود، باید از روشن کردن مجدد آن در داخل معدن خودداری کرد.
ماده ۹۷ – چراغهای اطمینانی که در موقع کار دچار نقص گردد باید فوراً خاموش و به چراغخانه برگردانده شود.
ماده ۹۸ – چراغهای اطمینان شعله ای را نباید جلوی لوله های تهویه قرار داد.
ماده ۹۹ – کارگران باید پس از خروج از درون معدن چراغ خود را بلافاصله تحویل چراغخانه دهند و بردن چراغ به منازل و یا محل دیگر ممنوع است.
ماده ۱۰۰ – شخصی که چراغ را تحویل گرفته است اگر مجدداً آنرا به چراغخانه برنگرداند و یا چراغ دیگری بجای آن تحویل دهد باید علت آنرا به چراغدار گزارش نماید. چراغدار باید علت عدم تحویل و یا تعویض را رسیدگی و در صورت لزوم به مسئول معدن گزارش نماید.
ماده ۱۰۱ – چراغخانه باید از مصالح غیرقابل اشتعال ساخته شده و خوب تهویه شود.
ماده ۱۰۲ – ساختمان چراغخانه باید طوری باشد که در مواقع خطر کارکنان آن بتوانند محل کار را فوراً ترک نمایند.
ماده ۱۰۳ – استفاده از بخاری و شعله آزاد و همچنین استعمال دخانیات در چراغخانه ممنوع است.
ماده ۱۰۴ – دستگاههای آتش نشانی و مقدار شن کافی باید در هر محلی که چراغها سوخت گیری و سرویس میگردند موجود باشد.
ماده ۱۰۵ – ورود افراد به داخل تونلها و همچنین اجراء کار بدون چراغ تونلی انفرادی ممنوع میباشد.
ماده ۱۰۶ – تعداد چراغهای سالم انفرادی در هر چراغخانه باید ده درصد بیشتر از کارگران تونل باشد.
ماده ۱۰۷ – چراغهای تونلی و اطمینان از لحظه ای که در چراغخانه به کارگر تحویل میگردد در صورتیکه بدون وقفه و بطور متمادی مورد استفاده قرار گیرد باید بمدت ده ساعت کار کند.
ماده ۱۰۸ – بازکردن چراغ و یا لامپ آنها در داخل تونل ممنوع است. این چراغها باید به قفل مغناطیسی مجهز باشند.
ماده ۱۰۹ – در صورتیکه یک چراغخانه برای معدن کافی نباشد در مقابل هر تونل و یا هر چند تونل نزدیک به هم باید یک چراغخانه احداث و به وسایل و تأسیسات مورد نیاز تجهیز گردد.
ماده ۱۱۰ – چراغخانه باید مجهز به وسایل تهویه با قدرت کافی بوده و پیوسته تمیز نگهداری شود.
ماده ۱۱۱ – چراغخانه باید از نظر وسایل ایمنی از قبیل کپسولهای آتش نشانی و جعبه های مخصوص ماسه تأمین باشد.
ماده ۱۱۲ – مسئول ایمنی معدن موظف است حداقل یکبار در ماه تمام چراغهای انفرادی را بازدید و دقیقاً کنترل نماید.
فصل پنجم – پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در معادن زغال سنگ
۱ – آتش بند:
آتش بند عبارتست از صفحاتیکه روی آنها خاک نرم ریخته شده و یا ظرفهائیکه از آب پر شده و زیر سقف تونل در نقاط مناسب نصب گردیده است.
این صفحات و ظرفها در اثر تغییرات فشار هوای حاصل از انفجار خود بخود واژگون شده و مواد آن سدی در مقابل انتشار آتش بوجود میاورد.
۲ – خاک:
خاک عبارتست از مواد غیرسوختنی و نرم که جاذب الرطوبه نباشد.
ماده ۱۱۳ – ساختمانهای سرچاه و راههای زیرزمینی باید همیشه خالی از مواد قابل اشتعال از قبیل مواد نفتی و گرد زغال و امثال آن باشد.
ماده ۱۱۴ – بازدیدهای مخصوص از نظر پیشگیری از آتش سوزی یا گرم شدن زغال باید قبل از هر نوبت کار انجام گیرد.
ماده ۱۱۵ – دیوار چاهها باید با مصالح غیرسوختنی ساخته شود.
ماده ۱۱۶ – برج بالای چاه مورد بهره برداری و ساختمانهای اطراف آن نباید از چوب ساخته شوند.
ماده ۱۱۷ – آسانسورها و همچنین موتورخانه ها و تعمیرگاههای زیرزمینی و ابزارآلات آنها باید از مصالح و مواد غیرسوختنی ساخته شوند.
ماده ۱۱۸ – در نقاط زیر باید وسائل آتش نشانی و سطل های محتوی شن به تعداد و یا مقدار کافی موجود باشد.
۱ – در تمام قسمتهای معدن که در آنها مواد سوختنی نگاهداری میشود.
۲ – در تمام راههای ورود هوا که در آنها وسیله نگاهداری چوبی بکار رفته است.
۳ – در تمام نقاطی که لوکوموتیوها سوخت گیری میکنند.
۴ – در سایر قسمتهائیکه به تشخیص مسئول معدن احتمال آتش سوزی میرود.
ماده ۱۱۹ – در هر جائیکه شن و یا شیر آب وجود دارد باید وسائلی برای انتقال و حمل شن و استفاده فوری از آب جهت آتش نشانی آماده شده باشد.
ماده ۱۲۰ – دستگاههای آتش نشانی باید بطور منظم آزمایش شده و طوری نگاهداری شود تا اطمینان حاصل گردد که خوب کار میکنند. تاریخ آزمایش باید بوسیله مسئول مربوطه در دفتر مخصوص ثبت گردد.
ماده ۱۲۱ – دستگاههای آتش نشانی که در معدن بکار میرود باید از انواع مجاز و متناسب با نوع آتش سوزی احتمالی باشد.
ماده ۱۲۲ – تعداد کافی از کارگران باید برای بکار بردن دستگاههای آتش نشانی آموزش لازم دیده باشند.
ماده ۱۲۳ – در ماشین خانه های زیرزمینی فضولات روغنی و نفتی باید در محفظه های فلزی دربسته جمع آوری و منظماً از معدن خارج گردد.
ماده ۱۲۴ – مسئول معدن موظف است آموزش لازم را در مورد آتش نشانی بکارگران خود بدهد تا هر فردی که اولین دفعه متوجه آتش سوزی شود در صورت امکان اقدام بخاموش کردن آن کند و هر چه زودتر بمسئول مافوق خود اطلاع دهد.
ماده ۱۲۵ – افرادیکه در خاموش کردن آتش وظیفه ای ندارند باید فوراً از محلی که آتش سوزی رخ داده دور شوند و تا خاموش شدن آتش بطور کامل و دستور مجدد مسئول مربوطه به آن محل نزدیک نشوند.
ماده ۱۲۶ – مسئول معدن باید ماسک تنفسی و چراغ اطمینان بتعداد کافی در سر معدن برای آتش نشانی آماده کرده باشد.
ماده ۱۲۷ – برای برطرف کردن ویا بی خطر ساختن گرد زغال در نقاط نزدیک محل آتش سوزی باید خاک پاشی یا اقدامات کافی دیگر بعمل آید.
ماده ۱۲۸– آن قسمت از داخل معدن که احتمال آتش سوزی دراثر گرم شدن زغال میرود باید بلافاصله بوسیله دیوارها یا سدهائی از سایر قسمتهای معدن مجزا گردد.
ماده ۱۲۹ – ساخت یا نصب دیواره سدکننده باید با حضور یک مأمور مسئول انجام گیرد.
ماده ۱۳۰ – کارگران ساخت دیواره در محل خروج هوا باید مجهز بدستگاه تنفسی انفرادی باشند.
ماده ۱۳۱ – دیواره سدکننده از لحاظ نفوذ ناپذیر بودن هوا و درجه حرارت آن و همچنین هوای پشت سد روزانه باید بازرسی و نتایج بازرسیها در دفتر ثبت و هر وضع غیرعادی فوراً به متصدیان مربوطه اطلاع داده شود.
ماده ۱۳۲ – قبل از خراب کردن دیواره سد باید اطمینان حاصل شود که هوای آن سالم و بی خطر است. خراب کردن دیواره سد باید با حضور مسئول مربوطه انجام گیرد.
ماده ۱۳۳ – هنگام خراب کردن دیواره باید یک گروه نجات مجهز به دستگاههای تنفسی در نزدیکی محل مستقر و آماده باشد.
ماده ۱۳۴ – هنگام آتش نشانی باید علاوه بر سایر مراقبت ها احتیاط لازم از نظر وجود اکسید دو کربن نیز بعمل آید.
ماده ۱۳۵ – اگر بمنظور آتش نشانی تمام یا قسمتی از معدن را با آب پر کرده باشند، باید آزمایشهای لازم از جهت وجود گاز هیدورژن سولفوره بعمل آید و در مورد وجود این گاز باید اقدامات لازم انجام گیرد. تخلیه آب و شروع مجدد کار باید با حضور مسئول مربوطه انجام پذیرد.
۱ – منظور از راه افقی در این آئین نامه کلیه تونلها گالریها و میان برهائی است که شیب آنها از ۳ % کمتر باشد.
۲ – راه مورب: راه شیبداری است که شیب آن بیش از ۳ % باشد.
۳ – پذیرگاه: پذیرگاه محلی است که در آنجا بارگیری و باراندازی در چاه و یا راه مورب انجام میشود.
ماده ۱۳۶ – برای محدود کردن انفجار و جلوگیری از گسترش آتش سوزی ناشی از آن به مناطق دیگر باید در راههای ارتباط، نزدیک کارگاهها آتش بندهائی با شرایط زیر تعبیه گردد.
۱ – در قسمت آزاد و بلامانع راه قرار گیرند.
۲ – صفحه های آنها نزدیک سقف طوری قرار گیرند که بین سطح خاک و سقف فاصله کافی موجود باشد.
۳ – طوری نگهداری شوند که همیشه مقدار کافی خاک در آنها موجود باشد.
تبصره – محل آتشبندها باید در نقشه تهویه نشان داده شود و همچنین تاریخی که آتشبندها نصب شده و آخرین تاریخی که خاک آن تجدید شده در دفتر مخصوص موضوع ماده 80 ثبت گردد.
ماده ۱۳۷ – در محلهای حساس معدن از قبیل درهای تهویه، پمپ ها، تأسیسات اصلی برق و محلهای بارگیری زغال باید حداقل نیم تن خاک مخصوص خاک پاشی بعنوان ذخیره نگاهداری شود.
ماده ۱۳۸ – باربری در معادن بوسیله سطل دستی و کوله بار و امثال آن ممنوع است به استثناء مواردیکه بازرس کار انجام آنرا مجاز بداند.
ماده ۱۳۹ – راههای افقی باربری با راه آهن باید دارای شیب مناسبی باشد که حرکت واگنت خود بخود انجام نگیرد.
ماده ۱۴۰ – حداقل فاصله بین دیواره راهها با بدنه وسیله نقلیه نباید در یک طرف راهرو از ۴۰ سانتی متر کمتر باشد و چنانچه این فاصله از ۶۰ سانتی متر کمتر باشد باید در فواصل هر یکصد متر جان پناه های با ابعاد و با ظرفیت حداقل چهار نفر احداث گردد و محل این جان پناه ها باید به ترتیبی علامت گذاری شود که از دور مشخص باشند.
ماده ۱۴۱ – راههای باربری باید تمیز و خالی از قطعات سنگ و موانع دیگر باشد.
ماده ۱۴۲ – سوار شدن روی وسیله نقلیه باستثنای وسیله ای که برای رفت کارگران اختصاص دارد ممنوع است.
ماده ۱۴۳ – برای کنترل حرکت واگنت ها و همچنین متوقف کردن آنها در مواقعی که آنها را به یکدیگر وصل یا از یکدیگر جدا میکنند باید کفش ترمز و همچنین بستها با وسائل مناسب دیگر باندازه کافی تهیه و بکار برده شود.
ماده ۱۴۴ – وسائل اتصال واگنت ها به یکدیگر باید از نوعی باشد که برای بستن یا بازکردن آنها کارگر مجبور به قرار گرفتن بین دو واگنت نباشد.
ماده ۱۴۵ – در جلوی وسیله نقلیه باید چراغ با نور کافی نصب گردد.
ماده ۱۴۶ – در پشت آخرین واگنت هر قطار باید چراغ قرمز نصب شود.
ماده ۱۴۷ – در مواقعی که از لوکوموتیو دیزلی استفاده میشود باید لکوموتیو کاملاً سالم بوده و بدون دود کار کند.
ماده ۱۴۸ – در مواردیکه باربری داخل معدن بوسیله نارو یا نوار انجام میگیرد باید نکات زیر رعایت گردد:
۱ – بمقدار کافی و متناسب با طول دستگاه وسائلی تعبیه شود که در موارد اضطراری بتوان در هر لحظه دستگاه را متوقف ساخت، بکار انداختن دوباره آن باید فقط توسط مسئول مربوطه انجام گیرد.
۲ – پس از خاتمه کار باربری موتور آنها متوقف شود بطوریکه بکار انداختن مجدد آن تنها به وسیله متصدی مربوطه ممکن باشد.
۳ – در محل تقاطع اینگونه وسائل نقلیه با راههای دیگر را جداگانه برای عبور افراد وجود داشته باشد.
ماده ۱۴۹ – باربری با واگنت در راه مورب باید حتماً بوسیله کابل انجام شود. چرخ چاه دستگاه باربری باید بطور محکم و در محل مناسب در بالای راه مورب نصب شده باشد.
ماده ۱۵۰ – چرخ چاه باید دارای ترمزی باشد که در حال توقف بسته بماند و متصدی آن نباید به هیچ عنوان بدون اینکه چرخ چاه را از منبع انرژی مجزا کرده باشد محل خدمت را ترک نماید.
ماده ۱۵۱ – هرگاه در راه مورب واگنتی از خط خارج شود باید پس از حصول اطمینان از اینکه ترمز چرخ چاه بسته است از بالا وارد راه مورب شده و به کمک چرخ چاه، واگنت را دوباره روی خط قرار داد. شروع مجدد کار باید پس از اطمینان از اینکه افراد در محلهای امنی قرار گرفته اند انجام گیرد.
ماده ۱۵۲ – پذیرگاه بالائی راه مورب باید دارای نرده مناسبی باشد که مانع از حرکت خود بخود واگنتها براه مورب گردد. باز کردن نرده باید بعد از حصول اطمینان از اینکه واگنتها به کابل بسته شده انجام گیرد و همیشه پذیرگاه پائین راه مورب باید بوسیله دیواره مخصوصی محافظت شود.
ماده ۱۵۳ – بین پذیرگاهها باید وسیله تبادل علائم موجود باشد.
ماده ۱۵۴ – دهانه چاه باید در تمام ساعات کار بقدر کافی روشن بوده و دارای نرده با درهای مناسب باشد.
ماده ۱۵۵ – موتورهای چرخ چاه باید مجهز به دستگاه ترمزی باشد که در هر وضعیت و سرعت بتواند وسیله حمل بار را متوقف کند بعلاوه طوری نصب و نگاهداری شود که بتواند بار را بی خطر حمل نماید.
ماده ۱۵۶ – اگر عمق چاه باندازه ای باشد که ارتباط مستقیم بین متصدیان پذیرگاه های مختلف چاه بوسیله صدای افراد بطور واضح برقرار نشود باید این ارتباط بوسیله علائم صدا دار برقرار گردد.
تبصره – در چاههائیکه از وسائل حمل و نقل برای رفت و آمد کارگران استفاده میشود علاوه بر علائم ارتباطی صدا دار باید بین متصدیان تمام پذیرگاهها و متصدی چرخ چاه ارتباط تلفنی نیز برقرار باشد.
ماده ۱۵۷ – در چاه هائیکه از چرخ چاه کلاج دار استفاده میشود هر موتور باید دارای ضامنی باشد که باز کردن ترمز و آزاد کردن کلاج توأماً امکان نداشته باشد.
ماده ۱۵۸ – چرخ چاه باید مجهز به عمق نمائی باشد که حین عبور وسیله حمل و نقل از طبقات مختلف معدن زنگ اخباری را بصدا درآورد.
ماده ۱۵۹ – عمق نما باید هر دفعه که برای عمق های مختلف میزان میشود آزمایش گردد.
ماده ۱۶۰ – ساختمان ترمز باید طوری باشد که در صورت قطع شدن نیروی محرکه چرخ چاه را خود بخود متوقف سازد.
ماده ۱۶۱ – کلیه وسائل باربری چاهها باید بوسیله مسئول مربوطه هر هفته بازدید و نتیجه در دفتر مخصوص ثبت گردد. در صورت مشاهده نقص مراتب به مسئول معدن کتباً گزارش شود تا نسبت به رفع آن اقدام گردد.
ماده ۱۶۲ – سرعت حرکت وسیله حمل و نقل هنگام حمل مسافر نباید از ۵ متر در ثانیه تجاوز کند.
۱ – مواد ناریه:
منظور از مواد ناریه در این آئین نامه کلیه مواد قابل انفجاری است که در حفاری های معادن بکار میرود.
چاشنی فتیله مشمول این تعریف نیست.
۲ – آتشبار:
آتشبار شخصی است که عملیات مربوط به استفاده از مواد ناریه و چاشنی و فتیله را از مرحله تحویل از انبار تا مرحله نهائی انفجار بعهده دارد.
۳ – آتشباری:
آتشباری عبارتست از مجموعه عملیاتی که در محل انفجار بوسیله آتشبار انجام میگیرد.
۴ – خرج گذاری:
خرج گذاری عبارتست از قرار دادن فشنگ های مواد ناریه در داخل چالهای حفرشده.
۵ – چاشنی گذاری:
چاشنی گذاری عبارتست از قرار دادن چاشنی در فشنگ ماده ناریه.
۶– پرکردن چال:
پرکردن چال عبارتست از عملیات مربوط به بستن دهانه چال با مواد مخصوص بمنظور مسدود نمودن کامل آن.
ماده ۱۶۳ – حمل و نقل مواد ناریه باید بر طبق آئین نامه مربوط انجام شود.
ماده ۱۶۴ – جابجا کردن مواد ناریه در داخل معدن و حمل آن از انبار به محل کار و موارد نظیر آن باید بوسیله مأموریکه قبلاً تعلیمات لازم را اخذ نموده انجام گردد.
ماده ۱۶۵ – بکاربردن باروت در معادن زیرزمینی ممنوع است و فقط میتوان در معادن روباز از آن استفاده نمود.
ماده ۱۶۶ – بکاربردن مواد ناریه یخ زاده یا فاسد ممنوع است.
ماده ۱۶۷ – آتش بار باید مواد ناریه و چاشنی پیش بینی شده مصرف روز را با تسلیم رسید فقط در مقابل در انبارها دریافت نماید. ورود وی و سایر افراد باستثناء متصدی انبار به انبارهای مواد ناریه و چاشنی ممنوع است.
ماده ۱۶۸ – آتش بار نباید با همراه داشتن ماده ناریه وارد جایگاه موقت چاشنی و همچنین با همراه داشتن چاشنی نباید وارد جایگاه موقت ناریه گردد.
ماده ۱۶۹ – در جعبه هائیکه آتشبار با آن مواد ناریه حمل میکند نباید ابزار و ادوات دیگر گذارده شود.
ماده ۱۷۰ – باز کردن صندوق محتوی مواد ناریه و چاشنی باید با وسائل مخصوص انجام گیرد.
ماده ۱۷۱ – جایگاه موقت مواد ناریه محلی است که درآن حداکثر مصرف یکروز نگهداری میشود. جایگاه موقت فتیله و چاشنی باید مجزا از جایگاه موقت مواد ناریه بوده و فاصله بین آنها کمتر از ۱۵ متر نباشد. محل این جایگاهها نباید در جاهای سرد و مرطوب و پر رفت و آمد و در معرض احتمالی آتش سوزی و انفجار باشد. در و قفل و بست این جایگاهها باید کاملاً محکم بوده و روی در آن با خط درشت عبارت (مواد ناریه) نوشته شود.
ماده ۱۷۲ – آن مقدار از مواد ناریه پیش بینی شده برای مصرف روزانه که بمصرف نرسیده است باید فقط در انبار و یا جایگاه موقت نگاهداری شود.
ماده ۱۷۳ – انبار باید حتی الامکان در زیرزمین ساخته شود.
ماده ۱۷۴ – انبار باید با هواکش های مناسب با گنجایش آن، بخوبی تهویه گردد.
ماده ۱۷۵ – انبار از نظر ظرفیت به چهار دسته تقسیم میشود.
دسته اول – انبار با ظرفیت کم (تا یکصد کیلوگرم)
دسته دوم – انبار با ظرفیت متوسط (تا پانصد کیلوگرم)
دسته سوم – انبار با ظرفیت زیاد (تا ده تن)
دسته چهارم – انبار با ظرفیت خیلی زیاد (از ده تن بیشتر)
ماده ۱۷۶ – نگهداری چاشنی با مواد ناریه توأماً در یک انبار ممنوع است و برای هر یک باید انبار جداگانه ای بفاصله حداقل (ذکر شده در ماده ۱۷۷) در نظر گرفته شود.
انبارهای دسته سوم و چهارم باید از سلول های جداگانه ای که حداقل فاصله آنها از یکدیگر ۵ متر باشد ساخته شود. نگهداری بیش از ۲۵۰۰ کیلوگرم مواد ناریه در هر سلول مجاز نمیباشد. برای انبارهای دسته سوم و چهارم اجازه و نقشه مخصوصی از طرف سازمان صنایع دفاع لازم میباشد.
ماده 177 – حداقل فاصله بین انبار مواد ناریه و معابر عمومی و همچنین فاصله بین این انبارها و نقاط مسکونی و فاصله بین انبارهای مواد ناریه و انبارهای چاشنی و فتیله طبق جدول زیر است.
نوع انبار | فاصله انبار مواد ناریه تا معابر عمومی | فاصله انبار مواد ناریه تا نقاط مسکونی | فاصله انبار مواد ناریه تا نقاط اساسی و حساس معدن | فاصله بین انبار مواد ناریه و انبار چاشنی |
دسته اول | 50 متر | 100 متر | 100 متر | 50 متر |
دسته دوم | 100 متر | 150 متر | 100 متر | 100 متر |
دسته سوم | 200 متر | 350 متر | 200 متر | 150 متر |
دسته چهارم | 300 متر | 500 متر | 300 متر | 300 متر |
تبصره – اختلاف قابل گذشت در ارقام جدول بالا تا میزان ده درصد میباشد.
ماده ۱۷۸ – انبار باروت را میتوان روی زمین بنا کرد و کلفتی دیوارهای این انبار نباید از ۳۵ سانتیمتر کمتر باشد. این انبار باید حجره دار بوده و در هر حجره نباید بیش از صد کیلوگرم باروت انبار شود و حجره ها باید از یکدیگر توسط دیوارهای مقاوم که به سقف اتصال دارد (بتونی و امثال آن) جدا شوند به قسمی که آتش از یک حجره به حجره دیگر سرایت ننماید. از به کار بردن هر نوع مواد فلزی در داخل حجره ها باید خودداری گردد، کف انبار باید از سطح زمین بالاتر بوده و از بتون ساخته شده باشد و مصالحی که برای ساختن سقف انبار به کار میرود باید سبکتر از مصالح دیوارها انتخاب گردد.
ماده ۱۷۹ – انبارهای سطح الارضی مواد ناریه و چاشنی باید حداقل بوسیله حفاظی از سیم خاردار که ارتفاع آن کمتر از دو متر نباشد محصور گردد. ضمناً باید در چهار طرف حفاظ علائم خطر نصب گردد.
ماده ۱۸۰ – انبار مواد ناریه و چاشنی باید از مصالح ساختمانی مقاوم ساخته شده و ترتیبی اتخاذ شود که از نفوذ آب در آن جلوگیری بعمل آید.
ماده ۱۸۱ – داخل انبار ناریه و همچنین محوطه اطراف آن تا فاصله ۵۰ متر باید از وجود کلیه مواد سریع الاحتراق مانند مواد نفتی، کهنه، کاغذ، خار، بته و غیره پاکیزه نگهداری شود.
ماده ۱۸۲ – مقدار مواد ناریه وارده و صادره انبار باید با ذکر تاریخ در دفتر مخصوص ثبت گردد.
ماده ۱۸۳ – در انبارها باید نکات زیر رعایت شود:
۱ – صندوق حاوی مواد ناریه طوری قرار داده شود که فشنگ ها بصورت قائم قرار نگیرند.
۲ – صندوق مواد ناریه و چاشنی در انبار باز نشود.
۳ – صندوق مواد ناریه و چاشنی باید بملایمت جابجا گردد و از پرتاب کردن و یا لغزاندن آن خودداری شود.
۴ – با کفش میخ دار نباید وارد انبار مواد ناریه و چاشنی شد.
۵ – صندوقهای محتوی مواد ناریه و چاشنی باید طوری در انبار رویهم چیده شود که ارتفاع آنها از ۲ متر بیشتر نبوده و بین هر ردیف فضای کافی برای تهویه مناسب وجود داشته باشد. ضمناً فاصله ردیف صندوق های مجاور دیوارهای انبار با دیوار باید حداقل ۳۰ سانتی متر باشد. صندوق های زیرین باید روی الوارهای مناسب چیده شود.
۶ – انبار باید به وسائل مناسب آتش نشانی مجهز باشد.
ماده ۱۸۴ – بردن کبریت و یا فندک و هر وسیله که بتواند تولید جرقه و شعله نماید در انبار ممنوع است.
ماده ۱۸۵ – ساختمان انبار سطح الارضی باید مجهز به برق گیر باشد.
ماده ۱۸۶ – در انبار باید چوبی و دارای چفت و بست محکم بوده و بطرف بیرون باز شود.
ماده ۱۸۷ – کف انبار باید از بتون ساخته شده باشد.
ماده ۱۸۸ – در انبارهای مواد ناریه و چاشنی، فقط باید از چراغ اطمینان برای روشنائی استفاده گردد و از بکار بردن هر نوع چراغ دیگر و سیم کشی برق خودداری شود.
ماده ۱۸۹ – درجه حرارت انبار نباید از ۳۰ درجه سانتی گراد بالاتر و از ۱۰ درجه سانتی گراد کمتر باشد.
ماده ۱۹۰– انبارداران مواد ناریه و چاشنی باید دارای صلاحیت کافی بوده و صلاحیت آنان به تائید مسئول معدن رسیده باشد.
ماده ۱۹۱ – نصب میزان الحراره که حداقل و حداکثر درجه حرارت را در داخل انبار نشان دهد برای کنترل درجه حرارت ضروری میباشد.
ماده ۱۹۲ – ورود اشخاص غیرمجاز به انبار اکیداً ممنوع است و فقط مسئولین ایمنی می توانند با رعایت مقررات داخل انبار شوند.
ماده ۱۹۳ – قبل از انجام هرگونه عملیات تعمیراتی در انبار مواد ناریه باید کلیه مواد موجود را به محل امنی منتقل و پس از بازرسی و تمیز نمودن انبار شروع به تعمیر نمود.
ماده ۱۹۴ – جهت جلوگیری از سقوط، نباید بیش از ۵ صندوق مواد ناریه رویهم چیده شود و ارتفاع هر ردیف نباید حداکثر از ۲ متر زیادتر باشد.
ماده ۱۹۵ – آتشباری در معدن باید بوسیله آتشبار صلاحیت داری که از طرف مسئول معدن به این سمت گمارده شده است انجام گیرد.
ماده ۱۹۶ – آتشبار قبل از خرج گذاری باید چالها را خوب تمیز کند.
ماده ۱۹۷ – بکار بردن سنبه های فلزی در عملیات چاشنی گذار و خرج گذاری ممنوع است.
ماده ۱۹۸ – در معادن زغال چالها باید پس از خرج گذاری با مواد غیرسوختنی و غیرسیلیسی پر شود. طول قسمت پر شده برای یکصد گرم مواد ناریه لااقل ۳۰ سانتی متر و بعلاوه برای هر یک صد گرم اضافی ۵ سانتی متر در نظر گرفته شود. بهرحال برای هر مقدار خرج گذار طول قسمت پر شده ۵۰ سانتی متر کافی میباشد.
تبصره – طول خرج گذاری نباید از 3 /2 طول چال تجاوز کند.
ماده ۱۹۹ – چاشنی گذاری باید فقط در محل کار بلافاصله قبل از خرج گذاری صورت گیرد.
ماده ۲۰۰ – فشنگ چاشنی دار باید بآرامی در چال گذاشته شده و از وارد کردن هرگونه فشار به فشنگ مذکور خودداری گردد.
ماده ۲۰۱ – در نزدیکی سینه کار باید محل مطمئنی که در معرض ریزش سنگ نباشد برای چاشنی گذاری انتخاب شود.
ماده ۲۰۲ – اتصال چاشنی به فتیله اطمینان باید منحصراً توسط انبردست مخصوص انجام گیرد.
ماده ۲۰۳ – فشنگ چاشنی دار متصل به فتیله اطمینان باید بعد از سایر فشنگ ها در چال قرار گیرد. در آتشباری برقی با چاشنی های فوری میتوان فشنگ را در ابتدا یا انتهای چال قرار داد و اگر چاشنی تأخیری به مصرف برسد باید آنرا فقط در ته چال قرار داد.
ماده ۲۰۴ – در عملیات خرج گذاری باید دقت شود فشنگ ها بهم بچسبد و فضای خالی بین آنها باقی نماند ولی در چالهای عمیق معادن روباز خرج گذاری را میتوان بطور منقطع انجام داد.
۱ – قبل از آتشباری در داخل معدن راههای ورود به محل انفجار را تا فاصله ۸۰ متر با وسائل مطمئن مسدود نماید. در صورتیکه آتشبار جهت حفاظت از پناهگاه خاصی استفاده کند فاصله پناهگاه تا محل آتشباری باید حداقل ۸۰ متر و در صورت نبودن پناهگاه فاصله آتشبار تا محل آتشباری در تونلهای مستقیم حداقل ۲۰۰ متر باشد.
۲ – چند لحظه قبل از انفجار با صدای بلند یا هر وسیله دیگر شروع انفجار را بسایرین خبر دهد. همچنین پس از انفجار با همان وسیله خاتمه عملیات را اعلام نماید.
۳ – آخر از همه محل کار را ترک کند.
ماده ۲۰۶ – آتشبار باید پس از حصول اطمینان از انفجار کلیه چال ها و سپری شدن مدت کافی (حداقل ۱۵ دقیقه) باتفاق استادکار محل را بازدید و در صورتیکه خطری از نظر گازهای مضر و سمی موجود نباشد و کارگاه را ایمن تشخیص دهد اجازه ادامه کار را بدهد.
ماده ۲۰۷ – در مورد آتشباری با فتیله اطمینان آتش بار باید تعداد انفجارها را با دقت بشمارد و اگر چالی آتش نگرفت برای از بین بردن خطر چال آتش نگرفته لااقل نیم ساعت صبر نماید و در مورد آتشباری برقی مدت فوق لااقل ۱۵ دقیقه خواهد بود.
ماده ۲۰۸ – بکار بردن فتیله ای که حتی یکبار رطوبت به آن نفوذ کرده و یا تحت تأثیر حرارت و برودت و یا بنحو دیگری مشخصات فنی را از دست داده باشد ممنوع است.
ماده ۲۰۹ – طول فتیله اطمینان باید باندازه ای باشد که آتش بار بتواند پس از آتش کردن خود را به محل امنی برساند و در هر صورت طول فتیله اطمینان نباید از یکمتر کمتر و مقداری از فتیله که از چال بیرون میماند از ۲۰ سانتی متر کمتر باشد.
ماده ۲۱۰ – در مواردیکه آتشباری بوسیله فتیله اطمینان انجام میشود انفجار بیش از ۱۰ چال در یک نوبت ممنوع است بهر صورت باید طول فتیله ها را باندازه ای انتخاب کنند که پس از آتش زدن آخرین چال آتش بار وقت کافی برای رسیدن به پناهگاه یا محل امن داشته باشد.
ماده ۲۱۱ – برای از بین بردن خطرات ناشی از چال آتش نگرفته باید بطریق زیر عمل شود:
۱ – از نقطه ای بفاصله حداقل ۴۰ سانتی متر از دهانه چال آتش نگرفته و بموازات آن، چال جدیدی حفر و آنرا خرج گذاری نموده و سپس آتش کنند.
۲ – بارگیری سنگهائی که در انفجار اخیر فرو ریخته میشود باید با حضور استادکار انجام گیرد تا در صورتیکه فشنگ های منفجر نشده ای باقی مانده باشد به جایگاه موقت تحویل گردد.
۳ – تا خاتمه کلیه عملیات فوق ورود سایر افراد که در این مورد وظیفه ای ندارند ممنوع میباشد.
ماده ۲۱۲ – آتشبار را نباید بصورت کارمزدی بکار گمارد.
ماده ۲۱۳ – پیدا شدن یا مفقود شدن مواد ناریه و دستگاه آتش کن در داخل و یا خارج معدن باید فوراً به مسئول ایمنی معدن گزارش شود.
ماده ۲۱۴ – آتش بار باید مقدار مواد ناریه ایکه از انبار تحویل میگیرد و همچنین مقداری را که بکار میبرد در دفترچه آتش باری خود با ذکر تاریخ یادداشت نماید.
ماده ۲۱۵ – مواد ناریه و چاشنی باید توسط آتش بار و کمک او و بطور جداگانه در صندوقهای مخصوص حمل گردد. حداکثر ظرفیت این صندوق ۲۵ کیلوگرم و حمل بیش از یک صندوق بوسیله یک نفر ممنوع است.
ماده ۲۱۶ – قبل از شروع آتشباری، مواد قابل اشتعال باید از محل آتشباری دور شود.
ماده ۲۱۷ – وسائلی که ممکن است در اثر آتش باری آسیبی بآنها برسد باید بنحو شایسته ای محفوظ گردد.
ماده ۲۱۸ – آتش بار باید دقت نماید در موقع قطع فتیله برای آتشباری طرفی را که به چاشنی متصل می شود بطور عمودی و طرفی را که برای روشن کردن در نظر گرفته می شود به صورت مورب قطع کند.
ماده ۲۱۹ – آتشبار نباید غیر از وسائلی که مسئول معدن اجازه استفاده از آنرا داده است برای انجام عملیات آتشباری از وسائل دیگری استفاده نماید.
ماده ۲۲۰ – اگر بعللی یک یا چند فشنگ چاشنی گذاری شده مورد استفاده قرار نگیرد، آتشبار موظف است بلافاصله قبل از آتش کردن چالها چاشنی این فشنگ ها را خارج کرده و در جایگاه موقت قرار دهد.
ماده ۲۲۱ – خالی کردن چال پر شده بهر علت ممنوع است.
ماده ۲۲۲ – در معادن زیرزمینی استفاده از مواد ناریه فقط باید بصورت فشنگ بعمل آید.
ماده ۲۲۳ – چنانچه حمل مواد ناریه بوسیله لوکوموتیو در داخل معدن انجام گیرد، باید قطار مربوط دارای واگنت مخصوص حمل مواد ناریه بوده و در روی آن علائم خطر نصب شود.
ضمناً با قطار حامل مواد ناریه نباید چاشنی حمل شود. هنگام حمل مواد ناریه جز راننده و آتشبار و کمک او نباید اشخاص دیگری از قطار مذکور استفاده نمایند.
تبصره – قطار حامل مواد ناریه با قطارهای حامل کارگر باید اقلاً 5 دقیقه فاصله زمانی داشته باشد.
ماده ۲۲۴ – چنانچه مواد ناریه با وسیله حمل و نقل در چاه حمل گردد، باید نکارت زیر رعایت شود:
۱ – کلیه مقررات مربوط به حمل مسافر در چاه.
۲ – حمل مواد ناریه و چاشنی توأماً ممنوع است.
۳ – از وسائل حمل و نقل حامل مواد ناریه نباید اشخاص دیگری غیر از مسئولین مربوط استفاده نمایند.
ماده ۲۲۵ – در موقع حمل مواد ناریه متصدی چرخ چاه باید قبلاً مأموران پذیرگاهی را که محموله در آنجا تخلیه می شود مطلع نماید.
ماده ۲۲۶ – دستگاههای آتش کن برقی و همچنین مدار آتشباری باید قبل از هر نوبت آتش باری آزمایش و نتیجه در دفتر مخصوص ثبت گردد.
ماده ۲۲۷ – بمنظور اطلاع از سالم بودن فتیله و همچنین سرعت اشتعال آن قبل از استفاده از هر صندوق باید از آن نمونه برداری و آزمایش گردد.
ماده ۲۲۸ – حفر چاه در باقیمانده چال قبلی ممنوع است. استادکار موظف است این قبیل چال ها را وسیله قطعه چوبی مسدود نماید.
ماده ۲۲۹ – آتش بار قبل از آتشباری نباید چالهای پر شده را رها نموده و به کار دیگر مشغول گردد.
کلیه چالهای پر شده را باید در یک نوبت منفجر کرد.
د – آتشباری در معادن دارای گرد زغال و گریزو
ماده ۲۳۰ – استفاده از فتیله معمولی و فتیله انفجاری در معادنی که در آنها گریزو و یا گرد زغال وجود دارد ممنوع است و آتش باری باید فقط با چاشنی برقی صورت گیرد. همچنین در این معادن استفاده از چاشنی تأخیری معمولی در کارگاههای استخراج ممنوع است.
ماده ۲۳۱ – در این گونه معادن باید منحصراً دستگاههای آتش کن اطمینان بکار برده شود.
ماده ۲۳۲ – در موارد زیر آتش زدن چال ممنوع است.
۱ – وقتیکه غلظت گاز گریزو در محل انفجار از یک درصد بیشتر باشد.
۲ – موقعیکه خطر سرایت انفجار به محل های متروکه و حفریات و شکستگی هائی که در آنها گاز گریزو جمع شده موجود باشد.
ماده ۲۳۳ – سیم هدایت کننده جریان برق برای آتشباری باید دارای روپوش عایق باشد.
ماده ۲۳۴ – آتش بار قبل از خرج گذاری باید هوای اطراف چال را از نظر وجود گاز گریزو تا شعاع ۳۰ متری آزمایش نماید تا در صورتیکه عیار گاز از یک درصد تجاوز کند از خرج گذاری خودداری نماید و مراتب را به مسئول ایمنی معدن اطلاع دهد.
ماده ۲۳۵ – میزان مصرف مواد ناریه برای هر چال نباید از مقداریکه کارخانه سازنده تعیین کرده است تجاوز نماید.
ماده ۲۳۶ – در معادن گرد زغال دار قبل از آتش زدن چالها باید محوطه را به اندازه کافی آب پاشی نمود.
ماده ۲۳۷ – آتش بار باید فقط کارگاه یا سینه کاری که مسئول معدن به او دستور داده است آتش باری کند.
ماده ۲۳۸ – ورود آتشباران به طور دسته جمعی به انبار مواد ناریه ممنوع است.
ماده ۲۳۹ – حمل ماده منفجره به مقدار مورد احتیاج باید در کیسه برزنتی یا جعبه چوبی که آتشبار برای این منظور در اختیار دارد صورت گیرد. کیسه ها یا جعبه ها باید دارای بست و قفل باشند و هر آتشبار موظف است دو عدد کیسه یا جعبه یکی برای ماده منفجره اصلی و دیگری مخصوص چاشنی داشته باشد. حمل دو کیسه یا دو جعبه با هم توسط یک نفر اکیداً ممنوع است.
ماده ۲۴۰ – در کیسه های برزنتی یا جعبه های چوبی محتوی مواد منفجره نباید لوازم و اشیاء دیگری گذارده شود.
ماده ۲۴۱ – بردن مواد منفجره به نقاطیکه در آنجا کارگران مشغول حفر چال می باشند ممنوع است.
ماده ۲۴۲ – قرار دادن چاشنی در جیب لباس اکیداً ممنوع است.
ماده ۲۴۳ – اتصال چاشنی به فتیله نباید در مجاورت فشنگ ماده ناریه انجام گیرد بلکه با رعایت فاصله لازم قبلاً باید عمل اتصال فتیله به چاشنی با احتیاط انجام گرفته و سپس چاشنی را داخل فشنگ مواد ناریه قرار دهند.
ماده ۲۴۴ – قرار دادن ماده منفجره در مجاورت برف، یخ و آتش ممنوع است.
ماده ۲۴۵ – در کلیه چالهائیکه در یک نوبت آتشباری می شوند باید از یک نوع چاشنی الکتریکی (ساخت یک کارخانه) استفاده شود.
ماده ۲۴۶ – اتصال کابل هدایت برق به سیم چاشنی ها باید پس از اتمام خرج گذاری و دور شدن آتشباران از جبهه کار انجام شود. قبل از اتصال کابل هدایت برق به دستگاه آتش کن، مدار انفجار را باید توسط اهم متر آزمایش نموده و پس از حصول اطمینان از صحت مدار میتوان سیمهای اصلی هدایت برق را به دستگاه متصل کرد.
ماده ۲۴۷ – در معادنی که از نیروی برق استفاده میشود علاوه بر رعایت مقررات ایمنی این فصل کلیه مواد آئین نامه و مقررات حفاظتی مربوط به برق نیز لازم الاجراست.
ماده ۲۴۸ – در هر یک از مدارهای جریان برق باید کلیدهای قطع و وصل روی تمام سیم های مربوط به وسائل مصرف کننده برق تعبیه شود. باستثنای مدار روشنائی در محلهای خشک که در این مورد میتوان کلید قطع و وصل را فقط روی سیم فاز قرار داد. کلیدهای مذکور را باید در محلی قرار دهند که بخوبی دیده شده و در دسترس باشند.
ماده ۲۴۹ – تأسیسات برق باید دارای وسیله محدودکننده فشار و رله های ایمنی باشد تا در صورت تجاوز فشار از حدیکه برای دستگاهها تعیین شده است جریان خود بخود قطع شود.
ماده ۲۵۰ – استفاده از مقاومت های الکتریکی برای بدست آوردن جریان کمتر از ۳۰ ولت ممنوع است و مدارهای این قبیل جریان باید از سایر مدارهای برقی به کلی جدا باشد، باستثنای سیم های فرمان (پیلوت) و روپوش محافظ (اکران) که در کابل های مخصوص جریان برق مستقیم ۳۰ تا ۶۰۰ ولت و با برق متناوب ۳۰ تا ۴۰۰ ولت قرار دارد.
ماده ۲۵۱ استفاده از زمین بعنوان قسمتی از شبکه ممنوع است به استثنای سیمی که برای اتصال زمین قسمتهای خنثی و یا برای رله اتصال به زمین بکار میرود.
ماده ۲۵۲ – از دو رشته ریل راه آهن بعنوان برگشت جریان برق میتوان استفاده کرد. در این صورت باید تکه های هر رشته ریل از نظر عبور جریان برق بهم متصل باشند و لااقل در هر یکصد متر بین دو رشته ریل نیز این ارتباط برقرار شود.
تبصره – اختلاف فشار برق بین ریل و زمین نباید از 15 ولت تجاوز کند.
ماده ۲۵۳ – در شبکه سه فاز ستاره ای اگر فشار جریان برق بین فاز و نول از ۱۵۰ ولت بیشتر نباشد و نقطه خنثی و سیم نول وجود داشته باشد، نقطه خنثی باید بطور دائم به زمین متصل شده و یا اینکه وسیله ای بکار برده شود که اگر فشار جریان برق هر یک از فازها نسبت به زمین از حد فشار ستاره تجاوز کند، نقطه خنثی از طریق سیم نول به زمین متصل شود.
ماده ۲۵۴ – در تأسیساتیکه جریان برق متناوب از ۱۵۰ ولت و مستقیم از ۶۰۰ ولت به بالا باشد قسمت های زیر باید بزمین متصل گردد:
الف – بدنه و قسمتهای هادی ماشین آلات و ترانسفورماتورها که در حال عادی کار فاقد جریان برق است.
ب – آرماتور و روپوش فلزی کابلها باستثنای روپوش محافظ (اکران).
ج – دستگیره و توری و سرپیچ چراغها اگر کاملاً عایق نباشند.
د – پایه های فلزی و یا بتون مسلح و بطور کلی هر وسیله غیرعایقی که احتمال اتصال به برق داشته باشد.
ماده ۲۵۵ – هر ساختمان باید بطور جداگانه دارای سیم اتصال به زمین باشد که تمام قسمتهای نامبرده در ماده فوق بآن متصل شود.
ماده ۲۵۶ – سیم های اتصال به زمین باید بطریقی نصب شود که پوسیده نشده و اتصالی های آنها باز نشود.
ماده ۲۵۷ – شبکه های مختلف اتصال به زمین باید از نظر عبور جریان برق از یکدیگر مجزا بوده و بدون فیوز و کلید قطع کننده باشد.
ماده ۲۵۸ – مقاومت الکتریکی واحد طول سیمهای اتصال بدنه به زمین باید از کمترین مقاومت واحد طول در سیم های شبکه اصلی کمتر باشد.
ماده ۲۵۹ – در صورتیکه قسمتهائی از تأسیسات برق مستقیم کمتر از ۶۰۰ ولت و متناوب کمتر از ۲۵۰ ولت بدون روپوش عایق در محل عمومی نصب شده باشد باید بوسیله نرده یا توری و یا وسائل مشابه محفوظ و با علامت واضحی مشخص گردد.
ماده ۲۶۰ – در تأسیسات برق مستقیم بیش از ۶۰۰ ولت و متناوب بیش از ۲۵۰ ولت باید قسمتهای بدون عایق شبکه را خارج از دسترس و روی مقره های مناسب قرار داد بطوریکه سیمها با اشیاء دیگر فلزی تماس حاصل نکند و سیم های هوائی مخصوص لکوموتیوهای الکتریکی نیز روی مقره های مناسب نصب گردد.
ماده ۲۶۱ – برای منفجر کردن مواد ناریه بطریق الکتریکی نباید از سیم های بدون روپوش استفاده کرد. هرگاه برای انفجار از برق معدن استفاده شود فشار جریان برق نباید در مورد برق مستقیم از ۶۰۰ ولت و برق متناوب از ۲۵۰ ولت تجاوز نماید. ضمناً دو سر سیم های هدایت جریان برق به چال ها که در پناهگاه واقع شده، باید تا آخرین لحظه بیکدیگر متصل باشد.
ماده ۲۶۲ – فاصله سیم های لخت تأسیسات برق مستقیم بیش از ۶۰۰ ولت و متناوب بیش از ۲۵۰ ولت با زمین نباید کمتر از ۵ /۲ متر باشد. در غیر اینصورت مسیر شبکه باید بوسیله حایلی مناسب از محل عبور افراد مجزا شود.
ماده ۲۶۳ – کابلها باید دور از لوله های آب و هوای فشرده و گاز در محل خشک قرار گیرند. ضمناً کابلهای زیرزمین باید دارای روپوش سربی و بدون درز باشد.
ماده ۲۶۴ – تابلوهای تقسیم با ولتاژهای مختلف مذکور در ماده ۲۶۲ و نیز تابلوهای دارای جریان کمتر باید بوسیله رنگ های مختلف مشخص و متمایز گردد.
ماده ۲۶۵ – ماشین ها، ترانسفورماتورها، تابلوها و سایر وسائل مربوط به شبکه برق مستقیم بیش از ۶۰۰ ولت و متناوب بیش از ۳۰۰ ولت باید بطور کامل محفوظ و بوسیله حایل های مناسب مجزا شده باشد. راه ورود به محل این قبیل وسائل باید لااقل ۵ /۲ متر ارتفاع و ۲ متر عرض داشته باشد و محل ورود به محوطه پشت تابلوها باید دارای دری به ارتفاع حداقل ۵ /۲ متر باشد.
ماده ۲۶۶ – هرگاه تابلوهای شبکه های مذکور در ماده ۲۶۴ دارای قسمتهای فلزی باشد باید زمین قسمت جلوی تابلوها با فرش عایق مفروش گردد و فواصل اجسام هادی متصل به زمین با تابلو باندازه ای باشد که تماس با اجسام هادی و تابلو در آن واحد مقدور نباشد.
ماده ۲۶۷ – قرار دادن و یا نزدیک کردن اشیائی که ممکن است اتصالی و یا جرقه تولید کند به سیم های برق ممنوع است.
ماده ۲۶۸ – در محلهائیکه تأسیسات الکتریکی مذکور در ماده ۲۶۲ وجود دارد باید چنگال بلند دسته عایقی برای نجات آسیب دیده در دسترس باشد.
ماده ۲۶۹ – در محل پست های ترانسفورماتور و مولد برق و بطور کلی در محلهائیکه در صورت خاموشی برق احتمال بروز خطر موجود است باید منبع روشنائی جداگانه وجود داشته باشد.
ماده ۲۷۰ – دستگاهها و وسایل برقی (حتی چراغهای دوره گرد) که توسط اشخاص حمل و نقل می شود باید فقط با جریان مستقیم کمتر از ۶۰۰ ولت و متناوب تا ۲۵۰ولت کار کند به استثنای پرفراتورهای الکتریکی پایه دار که میتوان آنها را با جریان متناوب تا ۴۰۰ ولت بکار انداخت مشروط بر اینکه در مقابل خطر برق گرفتگی افراد نکات ایمنی در آنها مراعات شده باشد. بهر حال رعایت ماده ۲۵۴ در مورد این قبیل دستگاهها الزامی است.
ماده ۲۷۱ – برای تغذیه وسایل و ماشینهای برقی موضوع ماده ۲۷۰ باید کابل های نرمی که دارای روپوش لاستیکی و یا مواد مشابه آن باشد بکار برده شود.
ماده ۲۷۲ – شبکه های تلفنی و یا شبکه های مخصوص علامت دادن باید با شبکه برق موضوع ماده ۲۶۲ فاصله کافی داشته باشد.
ماده ۲۷۳ – ترانسفورماتور و مولدهای برق و وسایل مربوط را باید در مکانهائی که با مصالح غیرقابل اشتعال ساخته شده قرار داد و در این مکانها نباید اشیاء قابل اشتعال وجود داشته باشد.
ماده ۲۷۴ – در محلهای مذکور در ماده ۲۷۳ باید وسایل آتش نشانی مناسب وجود داشته و در صورت استفاده از وسائلی که در داخل روغن کار می کنند کیسه یا سطل های پر از ماسه نیز میبایستی در دسترس باشد.
ماده ۲۷۵ – زیر دستگاههای برقی که داخل روغن کار می کنند باید مقدار کافی ماسه ریخته شود، تا در موقع بروز نقص تمام روغن ریخته شده از دستگاه جذب شود.
ماده ۲۷۶ – ترانسفورماتورهای کوچک و وسایل راه اندازی و امثال آنها که در داخل روغن کار میکند باید مجهز بوسیله ای باشد که هر گاه حرارت روغن از حدی تجاوز کند قبلاً آژیر دهد و در صورت ادامه ازدیاد درجه حرارت جریان برق را قطع کند.
ماده ۲۷۷ – در محلهائیکه برای نگاهداری و شارژ اکومولاتور اختصاص داده شده باشد باید:
الف – لامپهای روشنائی دارای حباب های مضاعف باشد و از استفاده از هر شیئی که به حرارت قرمز برده شده و یا دارای شعله آزاد باشد خودداری شود.
ب – اکومولاتور نسبت به بدنه قفسه های شارژ و خود قفسه ها نسبت به زمین عایق بندی شده باشد.
ج – دستگاهها طور نصب شوند که در آن واحد دست زدن به دو محل که اختلاف فشارشان از 150 ولت بیشتر است امکان پذیر نباشد. در مورد اکومولاتورهائیکه اختلاف فشارشان بیش از 150ولت باشد ماده 266 لازم الاجرا است.
د – گازهای حاصله در این محلها باید بوسیله هواکشهای مناسب خارج شود.
ماده ۲۷۸ – در چراغ خانه های مخصوص چراغهای الکتریکی باید بندهای ج و د ماده ۲۷۷ رعایت شود.
ماده ۲۷۹ – در مناطقی که احتمال تولید گاز قابل اشتعال باشد باید تأسیسات برق مجهز به وسایل ایمنی در مقابل انفجار گاز باشد و در غیر اینصورت این تأسیسات باید در مکان مجزائی مصون از نفوذ گاز نصب شود.
ماده ۲۸۰ – در داخل مخزنهای فلزی و یا در محلهائیکه کارگر با قطعات بزرگ فلزی تماس دارد چراغ دوره گرد باید با جریان کمتر از ۳۰ ولت روشن شود.
ماده ۲۸۱ – برای انجام هرگونه تغییر و یا تعمیر و حتی تعویض لامپ باید جریان برق قسمت مربوط قطع شود.
تبصره – در شبکه برق مستقیم بیش از 600 ولت و متناوب بیش از 250 ولت عملیات فوق الذکر باید با اجازه مخصوص متصدی برق و تحت نظر مسئول تعمیرات با تجربه و با وسائل مخصوص انجام شود.
ماده ۲۸۲ – هرگاه عیب شبکه ناشی از بوجود آمدن اتصال کوتاه (اتصالی) و یا اتصال به زمین باشد باید برابر مفاد ماده ۲۸۱ عمل شود.
ماده ۲۸۳ – برای انجام تعمیرات و یا تغییرات هر قسمت از شبکه باید آن قسمت از هر دو طرف قطع شود و تمام فازها را بیکدیگر و به زمین نیز اتصال دهند و متصدی مربوطه باید از قطع برق در آن قسمت اطمینان حاصل کرده و ترتیبی دهد که برقرار کردن جریان برق در قسمت تحت تعمیر و تغییر بوسیله اشخاص دیگر امکان پذیر نباشد.
متصدی مذکور پس از اتمام کارهای مربوطه و حصول اطمینان از اینکه خطری متوجه کسی نمی شود، میتواند جریان برق را برقرار کند.
ماده ۲۸۴ – هنگام تعمیر کابل مخصوص تغذیه و وسایل قابل حمل و نیمه ثابت، باید ضمن قطع جریان برق فیش های کابل را از پریزهای مربوطه نیز خارج نموده و اتصال های نر و ماده را به طریق صحیح و مطمئن از یکدیگر جدا کرد.
ماده ۲۸۵ – متصدیان هر یک از ماشین ها و قسمتهای شبکه باید اتصالهای زمین و بدنه ماشینها و کابلهای نرم و دو شاخه های مربوط را بشرح زیر بازرسی کنند.
الف – در شبکه برق مستقیم 600 ولت ببالا و یا متناوب 30 ولت ببالا که نقطه نول آن به زمین متصل نباشد باید همه روزه به وسیله دستگاههای کنترل مخصوص، اختلاف فشار بین هر فاز و زمین را اندازه گیری کرده و مطمئن شوند که اختلاف غیرعادی نباشد.
ب – باید لااقل هر سال یک مرتبه وضع سیمهای اتصال بزمین را بررسی کنند.
ج – باید میزان عایق بودن شبکه نسبت بزمین را لااقل هر شش ماه یک مرتبه بررسی کنند.
د – باید نتیجه تمام بررسی ها و بازدیدهای انجام شده در دفتر مخصوص ثبت گردد.
ماده ۲۸۶ – در هر یک از نقاطی که تأسیسات برق وجود دارد باید یک نقشه اجمالی و دستورالعمل ایمنی مختصری در محل دید افراد نصب گردد.
در این دستورالعمل باید بطور صریح نوشته شود که دخالت اشخاص غیر از متصدیان برق در امر تعمیر و یا بکار بردن وسائل ممنوع است و در مورد تأسیسات برق موضوع ماده ۲۶۶ باید قید شود که دست زدن به قسمتهای فلزی شبکه خطرناک و اکیداً ممنوع است و همچنین دستورالعملی برای نجات اشخاص برق گرفته تهیه و بدیوار نصب کنند.
ماده ۲۸۷ – هر یک از پذیرگاههای داخل معدن باید بوسیله تلفن و یا وسایل ارتباطی دیگر با مرکز نیرو یا پست مرکزی ترانسفورماتور خارج معدن در ارتباط باشد.
ماده ۲۸۸ – کابلهای مسلح و کابل های با روپوش فلزی باید بطوری به دیواره گالری ها نصب گردد که در اثر وزن خود پاره نشده و بوسائل دیگر برخورد نکند.
ماده ۲۸۹ – روپوش فلزی کابل باید به سیم اتصال بزمین وصل باشد مگر آنکه این روپوش بجای محافظ بکار رفته باشد که در این صورت باید به یک رله اتصال زمین مربوط گردد.
ماده ۲۹۰ – تمام قسمتهای شبکه غیرثابت باید در آخر هر نوبت کار بطور مطمئنی از برق جدا گردد.
ماده ۲۹۱ – کلیه تعمیرات روی کابل ها باید در خارج معدن انجام گیرد.
ماده ۲۹۲ – در چاه ها و گالری های خروج هوا و محلهای مرطوب باید آرماتور کابل بوسیله روپوش نسوز و مقاوم در مقابل رطوبت محفوظ گردد.
ماده ۲۹۳ – تابلوهای تقسیم برق باید از مواد نسوز و مقاوم در مقابل رطوبت ساخته و بطریقی نصب شود که در معرض چکیدن آب نباشد.
ماده ۲۹۴ – لوکوموتیو و واگنهای حمل و نقل در معادن نباید از ولتاژ بیشتر از ۶۰۰ ولت استفاده نمایند.
ماده ۲۹۵ – سیم یا سیمهای تغذیه الکتریکی به لوکوموتیوهای برقی باید بطریقی نصب شوند که احتمال پاره شدن و یا تولید حریق در چوب بستها و یا برق گرفتگی اشخاص وجود نداشته باشد.
ماده ۲۹۶ – کلیه لوله ها، آرماتورها، مفتولهای فلزی و علائم مکانیکی باید از نظر ایمنی در فاصله های مناسبی به ریلها اتصال الکتریکی داشته باشند.
ماده ۲۹۷ – هر گاه ارتفاع سیم برق رسانی به لکوموتیو از ریل کمتر از ۲۰ /۲ متر باشد باید هنگام عبور و مرور اشخاص جریان برق قطع گردد.
ماده ۲۹۸ – اطاقک راننده در لکوموتیوهای الکتریکی که از سیم لخت برق میگیرد باید مسقف بوده و پایه شانه اتصال برق، عایق بندی شده باشد تا احتمال برق گرفتگی راننده وجود نداشته باشد.
ماده ۲۹۹ – تمام قسمتهای لکوموتیو که جریان برق از آن عبور میکند باید بوسیله پوشش محکم و عایقی محفوظ شده باشد.
ماده ۳۰۰ – برای انجام هرگونه تعمیر در شبکه انتقال برق به لکوموتیو یا در لکوموتیو اعم از تعمیر قسمتهای الکتریکی و یا مکانیکی باید قبلاً جریان برق قطع شود.
ماده ۳۰۱ – شبکه مخصوص علائم برقی باید با جریان برق با ولتاژ کمتر از ۳۰ ولت کار کند.
ماده ۳۰۲ – سیم های شبکه علائم باید طوری نصب گردد که مدار کوتاه (اتصالی) ایجاد نشود. در شبکه علائم فقط برای قسمتهای خنثی (نول) میتوان از سیمهای بدون روپوش استفاده کرد.
ماده ۳۰۳ – کلیه تجهیزات الکتریکی واقع در یک بخش معدن به منزله یک قسمت مستقل تلقی شده و برای اتصال به زمین باید برابر ماده ۲۵۴ عمل شود.
ماده ۳۰۴ – برای استفاده از برق با فشار الکتریکی (ولتاژ) ۳۰ تا ۶۰۰ ولت در درون معدن باید کابلهای با پوشش لاستیکی و عایق و مقاوم بکار برده شود.
ماده ۳۰۵ – در چاه برای استفاده از برق با فشار الکتریکی بیش از ۶۰۰ ولت و همچنین انتقال برق حتی با فشار الکتریکی کمتر از ۶۰۰ ولت باید کابل مسلح و با مشخصات موضوع ماده ۳۰۴ باشد باستثنای سیمهای برق رسانی لکوموتیوهای برقی که تابع مقررات خاصی هستند.
ماده ۳۰۶ – در معادن دارای گریزو و یا گرد زغال فقط تأسیسات زیر را میتوان بطور ثابت برقرار کرد:
الف – کابلهای مسلح در راههائیکه دارای وسیله نگاهداری مطمئن و سالم بوده و جریان کافی هوا برقرار و عیار گریزو در آنها از یک درصد تجاوز نکند.
ب – سیم های ساده روپوشداری که در لوله های فلزی با عایق داخلی قرار داشته باشد مشروط بر آنکه هوای کافی و منظم در اطراف لوله در جریان بوده و عیار گریزو بسیار کم باشد.
ج – دستگاهها و موتورهائیکه در مقابل گریزو بی خطر تشخیص داده شده مشروط بر اینکه در محل استقرار آنها هوا بطور منظم عبور کرده و عیار گریزو کم باشد.
ماده ۳۰۷ – هوای معدن باید طوری جریان داشته باشد که تمام تأسیسات برق بخوبی تهویه گردد.
ماده ۳۰۸ – هرگاه تمام و یا قسمتی از تأسیسات برق در مسیر راههای عمومی واقع شده باشد باید همه روزه کیفیت هوای ورودی به آن راه را از حیث مقدار گریزو بررسی نمود بطوریکه عیار گریزو از نیم درصد (۵ در هزار) تجاوز نکند و بعلاوه ترتیبی داده شود که ورود ناگهانی مقدار زیادی گریزو امکان پذیر نباشد.
ماده ۳۰۹ – باستثنای لکوموتیو برقی در وسائط نقلیه ای که در ماده بعد گفته میشود، سایر وسایل برقی که در کارگاهها مورد استفاده قرار میگیرند باید ضد گریزو باشند.
ماده ۳۱۰ – لکوموتیو و سایر وسائط نقلیه برقی باید ایمن در مقابل گریزو (ضد گریزو) باشد و تحت شرایط گفته شده در ماده ۳۰۶ بکار برده شود و در استفاده از سایر انواع لکوموتیو و وسایل نقلیه برقی حتی آنهائیکه از سیم هوائی بدون روپوش تغذیه میشوند علاوه بر رعایت ماده ۳۰۶ رعایت ماده ۳۰۸ نیز لازم الاجراء است.
ماده ۳۱۱ – در معادنی که دارای تصاعد آنی گریزو می باشند، نصب و بکار بردن تأسیسات برق ممنوع است. در این قبیل معادن میتوان از چراغ اطمینان برقی و در آتشباری با برق از آتش کن برقی ایمن استفاده نمود.
ماده ۳۱۲ – متصدیان مربوط باید دستگاههای ضد گریزو برقی را حداقل روزی یکبار بازدید و بررسی کنند و هر هفته یکبار نیز متخصص برق آنها را بازدید و در صورت لزوم تعمیر کند.
ماده ۳۱۳ – تعمیر یا باز کردن روپوش وسائل برقی ضد گریزو باید فقط توسط متخصص مربوطه انجام گیرد. این وسایل باید بطریقی بسته شده باشد که بوسیله آچار و یا ابزار معمولی نتوان آنها را باز کرد.
ماده ۳۱۴ – هوای محلها و راهها و گالرها و کارگاههای استخراج که در آن تأسیسات برق وجود دارد باید لااقل در هر نوبت کار دو بار بازرسی شود و در موارد زیر باید فوراً جریان برق قطع گردد:
الف – هرگاه عیار گریزو یک درصد و یا بیشتر باشد.
ب – در ناحیه ایکه در اثر ریزش (آوار) احتمال معیوب شدن تأسیسات برق و یا رسیدن گریزو بتأسیسات برق وجود داشته باشد.
ج – در هر قسمتی که یکی از شرایط استفاده از برق که در این فصل ذکر شده از بین رفته باشد.
ماده ۳۱۵ – برقرار کردن مجدد برق باید منحصراً بوسیله متصدی مربوطه انجام گردد.
ماده ۳۱۶ – هرگونه تعمیرات و تغییرات در تأسیسات برق باید توسط مسئول مربوط در دفتر مخصوص ثبت گردد.
ماده ۳۱۷ – بهره بردار موظف است نقشه تکمیل شده تأسیسات برق را همیشه در سر معدن نگاهداری نماید.
فصل نهم – آسانسورها و بالابرها
ماده ۳۱۸ – ساختمان آسانسورها و بالابرها و امثال آن باید:
۲ – سقوط اشیاء از داخل آنها ممکن نباشد.
۳ – بار داخل آنها بی حرکت بماند.
تبصره – آسانسور باید طوری بارگیری شود که بار از دیواره های جانبی آن بیرون نزند.
ماده ۳۱۹ – آسانسور و بالابرهائیکه برای حمل اشخاص بکار برده می شود باید دارای سرپناه و ترمز و پاراشوت بوده و بعلاوه دستگاه محرکه آنها مجهز بوسیله خودکار تنظیم کننده سرعت باشد. ضمناً پلاک نشان دهنده ظرفیت سرنشین های این وسائل باید بطور آشکار در محل مناسبی نصب گردد. ظرفیت مذکور باید حداکثر برابر با ۳ /۱ ظرفیت باری باشد که با این وسائل میتوان حمل کرد.
ماده ۳۲۰ – ماشینهای چرخ چاه باید دارای ترمزی باشد که در صورت لزوم بتواند کابل را بی حرکت کند و اگر چرخ چاه دستی باشد باید دارای وسیله ای باشد که آنرا از گردش در جهت مخالف باز دارد بعلاوه اگر چرخ چاه در ماشینهائیکه برای حمل اشخاص بکار میرود قابل جدا کردن از موتور باشد، باید دارای ضامن مخصوصی باشد که از بروز هرگونه خطر جلوگیری کند.
ماده ۳۲۱ – ماشین های چرخ چاه باید مجهز به دو دستگاه ترمز جداگانه باشد (ترمز عادی و ترمز ایمنی) بطوریکه هر یک از این ترمزها قادر به توقف ماشین باشد.
کفش این ترمزها ممکن است مشترک باشد ولی وسایل فرمان آنها باید کاملاً مجزا و در دسترس متصدی ماشین قرار گیرد و باید حداقل یکی از ترمزها از نوع وزنه ای باشد و همچنین حداقل یکی از آنها در صورت قطع شدن نیروی محرکه، چرخ چاه را متوقف کند.
ماده ۳۲۲ – در ماشینهائیکه دارای جعبه دنده میباشد باید با یکی از ترمزها بتوان مستقیماً چرخ چاه را متوقف کرد.
ماده ۳۲۳ – ترمز ایمنی باید بنحوی باشد که در هر یک از موارد زیر بطور خودکار وارد عمل گردد.
الف – هرگاه اتاقک آسانسور از چاه خارج و به قرقره ها نزدیک شود.
ب – هرگاه سرعت حرکت در نزدیکی پذیرگاه مقصد از 5 /1 متر در ثانیه کمتر نشود.
ماده ۳۲۴ – باید وسیله ای وجود داشته باشد که هم زمان با بکار افتادن ترمز ایمنی، برق ماشین را بطور خودکار قطع کند.
ماده ۳۲۵ – ماشین های استخراج که سرعت آنها تا ۶ متر در ثانیه است و آسانسور متصل به آن که برای حمل اشخاص هم به کار برده می شوند باید مجهز به وسیله نشان دهنده موقعیت اطاقک آسانسور در چاه باشد و بعلاوه بتواند با علامت صدادار نزدیک شدن آن را به پذیرگاه اعلام کند و ماشین هائیکه سرعت حرکت آنها از شش متر در ثانیه بیشتر است باید مجهز به وسایل زیر نیز باشد.
الف – وسیله ایکه ترمزها را بنرمی وارد عمل کند.
ب – وسیله محدود کردن سرعت به میزانیکه معمولاً عمل می کند.
ج – دستگاه ثبت کننده سرعت.
هنگام حمل اشخاص باید علائم مخصوص در پذیرگاهها روشن شود و بطور واضح حمل مسافر را اعلام نماید.
ماده ۳۲۶ – جنس کابل باید مناسب با شرایط محیط کار باشد و در مقابل عواملی از قبیل اسید و غیره مقاوم باشد.
ماده ۳۲۷ – هنگام تحویل گرفتن هر کابل نو باید قطعه ای بطول ۴ متر از آن را برید و برای آزمایشات مقایسه ای در محل خشکی نگاهداری نمود.
ماده ۳۲۸ – مقاومت کابل نو (در مقابل پاره شدن) را هنگام تحویل گرفتن باید از طریق آزمایش خود کابل و یا آزمایش تمام عنصرهای آن تعیین و در ضمن، اضافه شدن طول کابل قبل از پاره شدن را هم تعیین نمود و در هر حال باید هر یک از عنصرهای کابل از حیث کشش، خمش و پیچش نیز آزمایش شود.
ماده ۳۲۹ – کابلهائیکه علاوه بر بارکشی برای حمل اشخاص نیز بکار برده می شود در سال اول کار هر سه ماه یک مرتبه و در سال بعد هر دو ماه یکمرتبه باید به اندازه ۲ متر از پائین آن بریده و آزمایش شود. تمامی بار مفید و بار مرده و مجموعه وسیله باربری نباید از یک ششم مقاومت کابل تجاوز کند ولی اگر عمق چاه بیش از ۵۰۰ متر باشد، برای هر یکصد متر اضافی میتوان یکدهم از این ضریب را کسر کرد و در هر حال وزن مذکور از یک پنجم مقاومت کل کابل نبایستی تجاوز کند.
تبصره – کابلهای مخصوص قرقره های کپ (نوع چرخ چاه) از شمول این ماده مستثنی میگردد.
ضریب اطمینان آنها باید برای عمق کمتر از 500 متر 7 و برای عمق های بیش از 500 متر 6 در نظر گرفته شود و اگر این کابل برای حمل اشخاص هم بکار برده میشود مدت استفاده از آن نباید از دو سال تجاوز کند.
ماده ۳۳۰ – کابل نو آسانسوریکه برای حمل افراد در نظر گرفته میشود بایستی قبل از استفاده حمل افراد حداقل بیست سرویس باربری با حداکثر ظرفیت بوسیله آن انجام شده باشد و همچنین پس از هر آزمایش سه ماهه یا دو ماهه باید حداقل ۴ سرویس و قبل از شروع بکار روزانه حداقل یک سرویس باربری با حداکثر ظرفیت انجام دهند.
ماده ۳۳۱ – بهره بردار موظف است همواره یک کابل واجد شرایط بعنوان ذخیره در سر معدن آماده داشته باشد.
ماده ۳۳۲ – بست ها و اتصالی های مربوط به کابلها بایستی دارای مقاومت کافی که برای اینگونه وسایل لازم است باشد.
تبصره ۱ – بهره بردار موظف است همواره یک سری بست مربوط به کابل در سر معدن آماده داشته باشد.
تبصره ۲ – مدت کار بست ها و اتصالیها نباید از ده سال تجاوز کند.
ماده ۳۳۳– تمام قسمتهای مربوط به دستگاه باربری در چاه از قبیل کابل، ماشین ها، ترمزها و پاراشوت ها باید همه روزه بازرسی شوند و هر هفته یک مرتبه دستگاههای ایمنی مربوطه (پاراشوت – ترمز) آزمایش گردند و همچنین هر ماه یک مرتبه قسمتهای حساس از قبیل اتصالیها و قرقره ها از وجود روغن اضافی پاک شوند.
ماده ۳۳۴ – کلیه بازرسیها و آزمایشهای کابل و وسایل باربری مربوط باید توسط اشخاص و سازمانهای صلاحیتدار و با روش های فنی معتبر انجام گیرد.
ماده ۳۳۵ – هرگاه پس از هر آزمایش مشاهده شود که تقلیل قابل ملاحظه ای در مقاومت کابل حاصله شده و یا بیش از ده درصد عنصرهای مشهود آن در طول سه گام پاره شده باشد و یا تغییر محسوسی در شکل ظاهری کابل از نظر خوردگی یا سائیدگی یا تقلیل قطر و یا باز شدن پیچش آن حاصل شده باشد، آن کابل باید تعویض گردد.
ماده ۳۳۶ – در هر معدن که باربری از طریق چاه با وسایل بالابر انجام میگیرد بهره بردار موظف است دفتری برای ثبت موارد زیر در سر معدن اختصاص دهد.
الف – نام و نشانی کارخانه سازنده کابل و وسایل مربوطه.
ب – مشخصات کابل، نوع سیمهای بکار برده شده در ساختمان آن و نتیجه آزمایش های انجام شده درباره کابل نو و محاسبه مقاومت کل کابل و همچنین نتیجه آزمایشهائیکه بر طبق مقررات مواد 327، 328، 329 انجام میشود.
ج – تاریخ شروع استفاده از کابل و نوع باربری آن.
د – وزن مرده کلیه وسائلی که کابل متحمل میشود بانضمام وزن خود کابل و همچنین حداکثر وزن باری که حمل میشود.
هـ – تاریخ و نوع تعمیرات و سر و ته کردن کابل.
و – تاریخ و علت خارج کردن کابل از سرویس.
ز – مقدار عملکرد کابل در حرکت بطرف پائین و در حرکت بطرف بالا و میزان تن کیلومتر انجام شده.
فصل دهم – ایمنی و نجات و کمکهای اولیه
ماده ۳۳۷ – در داخل و خارج هر معدن باید به تعداد کافی وسایل آتش نشانی در نقاطیکه احتمال آتش سوزی میرود علاوه بر محلهائیکه در این آئین نامه در فصول مختلف پیش بینی شده وجود داشته باشد.
ماده ۳۳۸ – در هر معدن باید حداقل وسایل نجات و کمکهای اولیه از قبیل برانکار و جعبه کمکهای اولیه با داروهای مورد نیاز در محل مناسبی که دسترسی فوری کارگران در مواقع ضروری بآنها میسر باشد موجود باشد. و برحسب اهمیت معدن و تعداد کارگران، وسایل ضروری دیگری که برای کمک و نجات کارگران لازم است باید طبق نظر بازرس کار تعیین شود و بهره بردار موظف است کلیه آنها را تهیه و در معدن در محلهای مناسب آماده استفاده نگاهدارد.
تبصره – کلیه دستگاههای آتش نشانی معدن و همچنین کلیه وسایل نجات و کمکهای اولیه باید مرتباً بازدید و مورد آزمایش قرار گیرد تا همیشه برای استفاده آماده باشد.
ماده ۳۳۹ – در هر معدن از هر گروه کارگر که با هم کار میکنند باید حداقل یکنفر طریقه استفاده از وسایل کمکهای اولیه را بداند.
ماده ۳۴۰ – در معادن زغال که تعداد کل کارگران آن از ۳۰۰ نفر بیشتر باشد و در سایر معادن که تعداد کل کارگران آن از ۵۰۰ نفر بیشتر باشد بهره بردار موظف است یک نفر شخص صلاحیتدار بعنوان مسئول امداد و نجات انتخاب نماید. وظیفه شخص مذکور منحصراً رسیدگی بامور امداد و نجات میباشد.
ماده ۳۴۱ – در معادن گریزودار و گرد زغال دار و معادنیکه تعداد کارگران در هر نوبت کار بیش از ۵۰ نفر باشد باید حداقل یک گروه امداد و نجات مرکب از پنج نفر وجود داشته باشد.
تبصره – علاوه بر پنج نفر افراد گروه نجات باید چند نفر از کارگران نیز تعلیمات لازم را دیده باشند تا در صورت لزوم جانشین افراد گروه نجات گردند.
ماده ۳۴۲ – افراد گروه نجات باید از بین کارگران شاغل مجرب که دارای استعداد جسمانی کافی بوده و دسترسی بآنها در هر موقع امکان پذیر باشد انتخاب گردند این افراد باید تعلیمات لازم را فرا گرفته و لااقل ماهی یکبار تمرینهای لازم را بعمل آورند.
ماده ۳۴۳ – گروه امداد و نجات با نظر بازرس کار و برحسب ضرورت باید مجهز به دستگاههای تنفسی انفرادی و وسائل لازم دیگر از قبیل دستگاههای اندازه گیری گاز و گریزو، اکسید دو کربن و برانکار و غیره باشند. این دستگاهها باید مرتباً و در فواصل مناسب بازدید و آزمایش شده بطوریکه همیشه برای استفاده آماده باشند.
ماده ۳۴۴ – افراد گروه امداد و نجات باید هر سال دو بار مورد معاینه پزشکی قرار گیرند تا در صورتی که واجد شرایط نباشند از گروه خارج شده و کسان دیگر بجای آنها انتخاب گردند.
ماده ۳۴۵ – مسئول معدن موظف است فرمهای مربوط به حوادث ناشی از کار و همچنین بیماریهای حرفه ای را که از طرف وزارت کار و امور اجتماعی در اختیار آنها گذاشته میشود مرتباً تکمیل نموده و دو نسخه از آنرا به نزدیکترین اداره کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی ناحیه مربوطه ارسال دارد.
این آئین نامه مشتمل بر ۱۰ فصل و ۳۴۵ ماده باستناد مواد ۸۵ و ۸۶ قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ۹ /۶ /۷۲ شورای عالی حفاظت فنی مورد بررسی و تائید و در تاریخ بتصویب نهائی وزیر کار و امور اجتماعی رسید.
منبع سایت صلح
