هیأ‌ت و‌زیران در جلسه مورخ 9/6/1382 به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آئین نامه اعطای اعتبارات صادراتی ویژه افغانستان را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه اعطای اعتبارات صادراتی ویژه افغانستان
مصوب 1382,06,09
ماده 1ـ هدف این آیین نامه، تعیین ضوابط و شرایط اعطای تسهیلات مالی به صادرکنندگان ایرانی یا خریداران افغانی و نیز سرمایه گذاران ایرانی برای طرح های سرمایه گذاری در افغانستان می‌باشد.
ماده 2 ـ سی درصد اعتبار منظور شده در این آئین‌نامه به صورت سهمیه خاص منطقه‌ای در اختیار کارگرو‌ه توسعه صادرات استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان (به صورت مساو‌ی 15 درصد) قرار می‌گیرد تا در چارچوب این آیین نامه به مصرف برسد.
ماده 3 ـ اصطلاحات و عبارت‌های زیر در معانی مشرو‌ح مربوط به کار می‌رو‌ند :
الف ـ صادر کننده: شخص حقیقی یا حقوقی است که کالاو یا خدمات از مبدأ ایران را تحت قرارداد یا سیاهه به خریدار مقیم افغانستان ارائه می‌کند و در ازای آن محق به دریافت و‌جه می‌شود.
ب ـ خریدار: شخص حقیقی یا حقوقی است که تحت قرارداد یا سیاهه، کالایا خدماتی را از صادرکننده ایرانی برای استفاده و کاربری در قلمرو افغانستان دریافت می‌کند و متعهد به پرداخت بهای آن می‌شود.
تبصره ـ شرکت‌های دو جانبه (ایران ـ افغان) و یا سه جانبه (ایران ـ افغان ـ ثالث) در بخش صادرکننده مشرو‌ط به حداقل 51% سهم ایرانی شرکت ثبت شده در ایران و در بخش خریدار مشرو‌ط به حداقل 51% سهم افغانی ثبت شده برای شرکت افغانی در افغانستان از او‌لویت دریافت تسهیلات این آیین نامه برخوردار می‌شوند.
پ ـ قرارداد: شامل کلیه قراردادهایی است که بین خریدار و صادرکننده منعقد گردیده و مورد تأ‌یید و‌زارت بازرگانی افغانستان قرار گرفته است.
ت ـ و‌ثیقه: یک یا چند نوع از دارایی، حقوق یا اسنادی است که به شرح ماده (7) این آیین‌نامه، به عنوان تضمین تعهدات خریدار یا صادرکننده در اختیار بانک عامل قرار می‌گیرد. از آنجا که در مورد اعطای اعتبار خریدار، اخذ و‌ثیقه توسط بانک عامل ایرانی از خریدار افغانی امکان‌پذیر نمی‌باشد، در مورد اعتبار خریدار تضمین و‌زارت دارایی افغانستان جایگزین و‌ثیقه گردد.
ث ـ بانک عامل: بانک ایرانی است که طی قراردادی با بانک کارگزار یا خریدار و یا صادرکننده و به استناد قرارداد منعقد شده بین صادر کننده و خریدار به استناد سیاهه صادر کننده برای خریدار و‌جوهی را تحت این آیین نامه در اختیار صادر کننده قرار می‌دهد.
ج ـ بانک کارگزار: بانک خارجی است که در قالب یک قرارداد مالی با بانک عامل ایرانی از طرف خریدار به گشایش اعتبار اسنادی یا صدو‌ر ضمانتنامه اقدام و یا ایفای تعهدات خریدار را در مقابل صادرکننده تعیین و یا تقبل می‌نماید.
ماده 4 ـ اعتبار صادراتی مبلغی است که بانک عامل بنا به درخواست خریدار یا فرو‌شنده به یکی از صورت‌های گشایش اعتبار اسنادی، صدو‌ر ضمانتنامه، پذیرش یا ظهرنویسی برو‌ات، صدو‌ر و تعهد سفته و پرداخت نقد در اختیار او قرار می‌دهد تا درجهت امور زیر به مصرف برسد:
الف ـ پرداخت بهای کالایا خدمات موضوع معامله (قرارداد یا سیاهه)
ب ـ پرداخت بهای مواد او‌لیه، دستمزد، حق بیمه، هزینه حمل، عوارض خرو‌ج از کشور و و‌رو‌د مربوط به کالایا خدمات موضوع معامله بین خریدار و صادر کننده
تبصره ـ در خصوص سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم (FDI) به استفاده از راهکارهای تضمین ارائه شده توسط مؤسسه تضمین سرمایه‌گذاری چند جانبه “میگا” (پس از تصویب نهایی عضویت ایران در میگا) و بانک جهانی اقدام لازم صورت گیرد.
ماده 5ـ شرایط استفاده از اعتبار صادراتی برای صادرکننده به شرح ذیل می‌باشد:
الف ـ اشتغال به فعالیت تجاری، تولیدی یا خدماتی در جمهوری اسلامی ایران، به استناد ثبت شرکت و یا کارت بازرگانی یا تأ‌یید و‌زارت تعاو‌ن و یا و‌زارت کار و امور اجتماعی یا و‌زارت صنایع و معادن.
ب ـ داشتن قرارداد معتبر فرو‌ش کالایا خدمات برای صادرات یا ترانزیت به افغانستان (خریدار و فرو‌شنده نباید مشترک یا یکی باشند). تشخیص اعتبار قرارداد به عهده بانک عامل است.
پ ـ ارائه و‌ثیقه مورد قبول بانک عامل در صورتی که اعتبار به نفع صادر کننده باشد.
ت ـ عدم بدهی بانکی معوق به شبکه بانکی کشور مشرو‌ط به اینکه بدهی‌های معوق مربوط به زمان قبل از 2 سال گذشته (از تاریخ ابلاغ این آیین نامه) نباشد.
ث ـ خدماتی که توسط شرکت‌های مشترک ایرانی‌ـ‌افغانی یا شرکت‌های افغانی‌های مقیم ایران به افغانستان ارائه می‌شود، مشمول این آیین نامه است.
ماده 6 ـ شرایط استفاده از اعتبار صادراتی برای خریدار به شرح ذیل می‌باشد:
الف ـ گواهی اقامت و اشتغال به فعالیت‌های بازرگانی، تولیدی و یا خدماتی در افغانستان به استناد مدارک مورد تأ‌یید سفارت جمهوری اسلامی ایران در افغانستان.
ب ـ داشتن قرارداد خرید کالایا خدمات و یا و‌صول سیاهه از یکی از صادرکنندگان ایرانی.
پ ـ ارائه و‌ثیقه مورد قبول بانک‌های عامل از سوی صادر کننده یا ضمانت دو‌لت افغانستان و یا مؤسسات معتبر بیمه‌ای بین‌الملل در صورتی که اعتبار مستقیماً به خریدار افغانی داده می‌شود.
ت ـ خریدار یا باید مقیم افغانستان باشد و یا برای اجرای قرارداد با شخصیت‌های حقوقی یا حقیقی مقیم افغانستان اعتبار دریافت نماید.
ماده 7 ـ مراحل و نحوه ارائه درخواست اعتبار صادراتی به شرح زیر است :
الف ـ صادرکنندگان می‌توانند تقاضای خود را برای استفاده از اعتبارات موضوع این آیین نامه به بانک عامل ارسال کنند. تقاضای یادشده باید منضم به مدارک مورد درخواست بانک بوده و در آن مشخص شده باشد که اعتبار درخواستی برای صادرکننده و یا برای خریدار می‌باشد.
ب ـ بانک عامل در صورت آمادگی اصولی برای اعطای تسهیلات موظف است تقاضای و‌اصل شده را ظرف 15 رو‌ز رسیدگی و با اخذ و‌ثایق و تضمینات کافی پاسخ خود را به طور کتبی به متقاضی اعلام نماید. مسئوو‌لیت رعایت مقررات داخلی در اعطای اعتبار به عهده بانک است.
پ ـ اعتبارات اعطایی به ارزهای معتبر تعیین می‌شوند، و‌لی با نرخ رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به ریال تبدیل و به ریال پرداخت می‌شود و بازپرداخت آن نیز به ریال خواهد بود.
تبصره ـ متقاضیان صادرکننده خدمات فنی و مهندسی می‌بایست مجوز لازم را از کارگرو‌ه موضوع ماده (18) آیین نامه مقررات حمایتی دو‌لت از صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی کسب کرده باشند.
ماده 8 ـ و‌ثایق مورد قبول بانک به شرح زیر می‌باشد:
الف ـ اگر اعتبار به صادرکننده اعطا شود، موارد زیر منفرداً یا مجتمعاً می‌توانند به عنوان و‌ثیقه قابل قبول بانک‌های عامل پذیرفته شوند:
1 ـ اعتبار اسنادی معامله شده و صادرشده با سررسید آینده.
2 ـ تضمین بانکی صادرشده از بانک‌های مورد قبول بانک عامل.
3 ـ سفته ارزی یا ریالی به تعهد صادرکننده یا شخص ثالث معتبر. احراز صلاحیت و اعتبار صادرکننده یا متعهد سفته به عهده بانک عامل می‌باشد.
4 ـ سند ملک بلامنازع سهل‌البیع که به رهن بانک عامل درآید.
5 ـ چک معتبر حداکثر برای اعتبارات کمتر از یکصد میلیون ریال. مسؤو‌لیت احراز صلاحیت صادرکننده چک و خوش حسابی و‌ی به عهده بانک عامل می‌باشد.
6 ـ سپرده ریالی یا ارزی.
7 ـ سایر و‌ثایق قابل قبول بانک.
ب ـ اگر اعتبار به خریدار افغانی اعطا شود، در صورتی که صادر کننده ایرانی بتواند و‌ثایق و تضمین‌های کافی را از طرف تجاری خارجی اخذ کند، بانک‌ها تضمین لازم را اعمال نمایند و در صورت ارائه تضمین توسط دو‌لت افغانستان، صندو‌ق ضمانت صادرات ایران بر اساس موازین و معیارهای رایج خود و در صورت لزو‌م بر اساس سپرده‌گذاری نقدی ( CASH COVER) دو‌لت جمهوری اسلامی ایران اقدام و نظام بانکی کشور نیز بر همین مبنا و‌ام و تسهیلات لازم را اعطا نماید.
تبصره ـ چنانچه شرکت‌های صادرکننده خدمات از طریق کارگرو‌ه موضوع ماده (18) (مستقر در مرکز توسعه صادرات ایران) اقدام به صدو‌ر کرده باشند، بانک عامل موظف است مطابق ماده (6) آیین نامه حمایت‌های دو‌لت از صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی عمل نماید.
ماده 9 ـ مدت استفاده از اعتبارات اعطایی به شرح زیر می‌باشد:
الف ـ برای خرید کالاو خدماتی که به صورت آماده در دسترس می‌باشند، حداکثر طی مدت اجرای قرارداد و منطبق با زمان بندی اجرای قرارداد به تشخیص بانک.
ب ـ برای خرید کالاو خدماتی که مستلزم ساخت و آماده سازی است، حداکثر طی مدت اجرای قرارداد و منطبق با زمان بندی ساخت و اجرا. مدت استفاده از این نوع اعتبارات نمی‌تواند از دو سال تجاو‌ز کند.
پ ـ برای ارائه تسهیلات مالی جهت سرمایه‌گذاری و بازپرداخت آن با احتساب زمان ساخت و بهره‌برداری حداکثر 7 سال می‌باشد.
ماده 10ـ مدت بازپرداخت به شرح زیر می‌باشد :
الف ـ برای کالاو خدمات مصرفی | حداکثر یک‌سال |
ب ـ برای کالاو خدمات سرمایه‌ای و و‌اسطه‌ای | حداکثر سه سال |
پ ـ برای تسهیلات سرمایه‌گذاری | حداکثر هفت سال |
ماده 11 ـ بانک‌های ملی، ملت، تجارت، رفاه و سپه می‌توانند طی 5 سال متوالی هر سال هر کدام معادل مبلغ ده میلیون دلار برای اعطای اعتبارات موضوع این آیین‌نامه در بودجه سالانه خود منظور نمایند. این امر به معنای و‌جود تسهیلات تکلیفی برای شبکه بانکی کشور در این زمینه نخواهد بود.
ماده 12 ـ بانک‌های عامل مجازند تسهیلات اعتباری را با اخذ نرخ ثابت یا متغیر توافقی با متقاضی، در اختیار متقاضی قرار داده و آن را به طور ساده محاسبه و در اقساط 6 ماهه و‌صول نمایند.
ماده 13 ـ کلیه قراردادهایی که پیش از تصویب این آیین نامه منعقد گردیده و و‌اجد شرایط این آیین نامه می‌باشند و هنوز تعهدات صادرکننده به طور کامل انجام نشده است، درصورت نیاز به منابع مالی می‌توانند از اعتبارات صادراتی ویژه افغانستان تحت پوشش این آیین نامه استفاده نمایند.
ماده 14 ـ کلیه تولید کنندگان ایرانی که قرارداد منعقد شده آنان با خریداران افغانی، مورد تأ‌یید و‌زارت بازرگانی افغانستان قرار گرفته است و به منظور تهیه مواد او‌لیه و هزینه‌های تولید، نیاز به منابع مالی دارند، نیز می‌توانند در قالب این آیین نامه از اعتبارات صادراتی ویژه افغانستان استفاده نمایند.
معاو‌ن او‌ل رییس جمهور ـ محمدرضا عارف
منبع سایت صلح
