هیئت وزیران در جلسه مورخ 19/12/1383 بنا به پیشنهاد شماره 011/11895 مورخ 20/10/1382 وزارت جهاد کشاورزی و به استناد ماده(21) قانون سازمان دامپزشکی کشور ـ مصوب 1350 ـ آیین نامه اجرایی ریشه کنی بروسلوز دامی را به شرح زیرتصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی ریشه کنی بروسلوز
مصوب 1383,12,19
ماده 1ـ اصطلاحاتی که در این آیین نامه به کار می‌رود دارای معانی زیر است:
الف ـ سازمان: سازمان دامپزشکی کشور.
ب ـ گاو: گاو و گاومیش به طور اعم در سنین مختلف.
ج ـ گاوداری: محلی که در آن یک یا چند گاو به صورت صنعتی، نیمه صنعتی و یا سنتی نگهداری شود.
د ـ گله: گله گوسفند و بز.
هـ ـ بیماری: بروسلوز دامی یا بیماری سقط جنین واگیر گاو، گوسفند و بز.
و ـ دام مبتلا به بیماری: گاو، گوسفند یا بزی را گویند که از نمونه‌های برداشتی از خون، شیر، جفت و جنـین سقـط شـده آن، جرم بروسلا جدا شود و یا آزمون سرمی خون آن ازنظر بروسلوز مثبت (رآکتور) باشد.
ز ـ آزمایش خون: کلیه آزمایشات سرولوژیکی که مورد تأیید سازمان باشد.
ح ـ ضدعفونی: استعمال مواد پلشت بر یا سوزاندن بوسیله شعله افکن ویا طرق دیگر که برای از بین بردن میکروب مولد بروسلوز بکار می‌رود.
ط ـ ریشه کنی: عملیات مبارزه وسیع و پیگیر علیه بیماری تا زمانی که بیماری از بین برود.
ی ـ منطقه ریشه کنی: استان یامحدوده معین ومشخص جغرافیایی که عملیات ریشه کنی در آن محدوده مطابق با دستورالعمل و ضوابط ابلاغی سازمان انجام می‌گیرد.
ک ـ واحد ریشه کنی: یکی از واحدهای تابعه سازمان که مسئولیت تدوین برنامه، هماهنگی ونظارت جهت اجرای ریشه کنی بیماری در سطح کشور را عهده دار می‌باشد.
ماده 2ـ سازمان مکلف است با استفاده ازروشهای مقتضی وممکن منطقه‌ای که باید عملیات ریشه کنی در آنجا اجرا شود را به اطلاع عموم برساند.
ماده 3 ـ تردد و نقل وانتقال دام درمنطقه تحت پوشش عملیات ریشه کنی باید براساس مفاد این آیین نامه انجام شود.
ماده 4ـ پـس از اطلاع رسـانـی مـوضـوع ماده (2) ایـن آییـن نامه و بـراساس برنامه زمان بندی، مأمورین دامپزشکی جهت ثبت مشخصات، شماره گذاری، تنظیم کارت شناسایی و انجام آزمایش دامها به گاوداریها و محل گله ها مراجعه و عملیات مربوط آغاز خواهد شد. واحد ریشه کنی موظف به اجرای مفاد این ماده و تهیه اوراق و فرمهای مورد نیاز و نحوه انتقال اطلاعات می‌باشد.
فصل سوم ـ تشخیص دام مبتلا به بروسلوز
ماده 5 ـ تشخیص دام مبتلا به بروسلوز یا رآکتور ازطریق آزمایش خون و یا کشت نمونه های برداشت شده از دام و یا جنین سقط شده آن ویا هرآزمایش علمی دیگری که مورد تأیید سازمان باشد صورت می‌گیرد.
ماده 6 ـ در مناطق تحت پوشش، آزمایش خون روی کلیه دامهای بالغ گله و گاوهای از یک سال به بالا اعم از نر و ماده اجباری می‌باشد.
ماده 7ـ از دامهایی که در سنین گوسالگی یا دوران بلوغ برضد بروسلوز مایه کوبی وعلامت گذاری گردیده اند نیز نمونه برداری خواهد شد و نتایج بدست آمده در شناسنامه دام درج می‌گردد. ولی تفسیر نتایج با توجه به تیتر پادتنی در نمونه برداری قبلی و مستند به روشهای علمی وآزمایشات تکمیلی وبا توجه به شرایط وسوابق آلودگی دامداری منحصراً توسط دامپزشکان مسئول در سازمان صورت گرفته و ملاک عمل برای سایر اقدامات همین تفسیر خواهد بود.
تبصره ـ معیارهای تشخیص و تفسیر نتایج آزمایشات و فواصل نمونه برداری این قبیل دامها برحسب نوع مایه های مصرفی ،روش آزمونها و سایر متغیرهای مربوط، بصورت سالانه و یا حسب مورد از طریق دستورالعملهای سازمان تعیین و در اختیار دامپزشکان خبره و ارشد سازمان قرار خواهد گرفت.
ماده 8 ـ دامی که در آزمایش، رآکتور یا مبتلا تشخیص داده شود به وسیله داغ گذاری و یا هر نوع علامت دیگری که آن را متمایز نماید توسط سازمان مشخص خواهد شد.
فصل چهارم ـ اقدامات بعد از تشخیص
ماده 9ـ صاحب گاو و یا گله موظف است دام مبتلای خود را بلافاصله پس از تشخیص تحت نظر اداره ریشه کنی در محلی کاملاً مجزا در دامداری خود نگهداری نموده و بر اساس زمان بندی که از طرف اداره مزبور تعیین می‌شود به کشتارگاه اعزام نماید.
ماده 10ـ زمان بندی اعزام دامهای مبتلا به کشتارگاه درمورد دامهایی که سقط جنین نموده‌اند حداکثر 48 ساعت پس از تشخیص آزمایشگاهی و درمورد دامهایی که فقط در آزمایش خون واکنش مثبت نشان می‌دهند با توجه به وضعیت بیماری و شرایط محل نگهداری گله و یا گاو از طرف اداره ریشه کنی تعیین می‌شود. در هر صورت حداکثر مهلت کشـتار دامـهای رآکـتور سـرمی از تـاریخ تشـخیص و ابلاغ بـه صـاحب دام از 15 روز نبـاید تجاوز نماید.
ماده 11 ـ دامهایی که در آزمایش واکنش مشکوک نشان می‌دهند لازم است در محلی جداگانه و در صورت امکان بطور مجزا از هم نگهداری و پس از مدتی که از سه هفته کمتر و از چهارهفته بیشتر نباشد آزمایش نوبت دوم به عمل خواهد آمد و در مورد دامهایی که در این آزمایش واکنش مثبت و یا مجدداً واکنش مشکوک نشان می‌دهند طبق مواد (8) و (9) این آیین نامه عمل خواهد شد.
ماده 12 ـ تا زمانی که موارد مثبت ویا مشکوک در گاو داری مشاهده شود آزمایش خون هردو یا سه ماه یک بار تکرار و پس از پاک شدن از بیماری مطابق فصل هشتم اقدام خواهد شد.
تبصره در مورد دامداری های مسئله‌دار یا داوطلب با تشخیص کارگروه فنی بروسلوز، این فاصله زمانی را می‌توان کاهش داد.
ماده 13 ـ تاریخ اعزام دام مبتلا به بیماری به کشتارگاه دربرگه اعلام نتایج آزمایش تعیین و برگه فوق به مسئول دامداری یا نماینده او تحویل داده می‌شود و درصورت استنکاف دامداری ازدریافت برگـه یاد شـده اطلاعیه مزبور به وسـیله مامـورین ریشـه کنی به درب ورودی گاوداری یا محل نگهداری گله الصاق خواهد شد.
ماده 14ـ هنگام اعـزام دام مـبتلا به بیماری به کشـتارگاه، کارت مشخصات دام نیز به کشتارگاه ارسال می‌شود.
ماده 15ـ دام مبتلا به بیماری در یکی از کشتارگاههای منطقه ریشه کنی که مورد تایید سازمان باشد در پایان کشتار روزانه تحت نظارت بازرس بهداشتی کشتارگاه و نماینده واحد ریشه کنی کشتار می‌گردد.کشتارگاه موظف است درهمان روزی که دام مبتلا به بیماری به کشتارگاه اعزام می‌شود نسبت به کشتار آن اقدام و مراتب را ذیل اوراق مربوط گواهی و امضاء نموده و به واحد ریشه کنی تحویل نماید.
تبصره ـ چنانچه گوشت دامهای مبتلا به بیماری توسط بازرس بهداشتی در کشتارگاه قابل مصرف تشخیص داده شود بر اساس قیمت روز در اختیار کارخانجات فرآوری گوشت با حرارت بالا قرار خواهد گرفت.
ماده 16ـ در هر گاوداری کلیه گوسالههای ماده از سن 3 تا 6 ماهگی با واکسن مخصوص ضد بروسلوز که مورد تایید سازمان باشد مایه کوبی وعلامت گذاری خواهند شد.
تبصره ـ درصورت تغییر نوع واکسن ، سن واکسیناسیون براساس دستورالعمل شرکت تولید کننده واکسن ، توسط سازمان تعیین و ابلاغ خواهد شد.
ماده 17ـ سازمان مجاز است درمناطقی که بروسلوز به شدت شایع است ماده گاوهای سالم غیربارور و یا باروری را که مدت آبستنی آنها کمتر از 4 ماه باشد با اطلاع و طبق برنامه های ویژهای با واکسن مناسب مخصوص بالغین برضد بروسلوز مایه کوبی نماید.
تبصره ـ ماده گاوهای آبستن بیش از 4 ماه ، یک ماه بعداز زایش مورد آزمایش خون قرار خواهند گرفت و در صورت مثبت بودن آزمایش طبق مواد (8) و (9) این آیین نامه اقدام خواهد شد و در صورت منفی بودن نتیجه واکسن مربوط را دریافت خواهند نمود.
ماده 18ـکلیه بره ها وبزغاله های هر گله ازسن 3 تا 8 ماهگی وحداکثر تا یک ماه قبل از اولین جفتگیری برضد بروسلوز مایه کوبی وعلامت گذاری خواهند شد.
ماده 19ـ در نواحی آلوده به بروسلوز پس ازحذف دامهای آلوده علاوه بر بره و بزغالهها مابقی گله پس ازخون گیری واطمینان از سلامت آنها باتوجه به شرایط واکسن مصرفی وبرنامههای سازمان با واکسن مخصوص بالغین مایه کوبی وعلامت گذاری می‌شوند و در صورتی که امکان شناسائی و حذف دام آلوده میسر نباشد واکسن مخصوص به دامهای بالغ با رعایت موارد ذکر شده در بالا تلقیح خواهد شد.
تبصره ـ نسبت به دامهایی که نتیجه آزمایش آنها مثبت باشد طبق مواد (8) و (9) این آئین نامه اقدام خواهد شد.
ماده 20ـ سازمان به دامدارانی که گوسفند و بز و یا گاوهای مبتلا به بروسلوز خود را طبـق مفـاد این آیین نامه به کشـتارگاه اعـزام دارنـد برای هر راس گـاو ، گوسفـند و بز هفتاد و پنج درصد (75%) زیان واقعی به عنوان غرامت موضوع بند (ج) ماده (5) قانون سازمان پرداخت خواهد نمود.
تبصره 1ـ زیان واقعی عبارت است از بهای گاو، گوسفند و بز زنده به نرخ روز منهای بهای آن قسمت از لاشه وپوست که قابل مصرف تشخیص داده می‌شود.
تبصره 2ـ سازمان دستورالعمل نحوه پرداخت غرامت را تهیه وجهت اجرا ابلاغ خواهد کرد.
ماده 21ـ بهای دام مبتلا به بیماری که بوسیله کمیسیونی مرکب از مسئول واحد ریشه کنی هر منطقه یا نماینده او، نماینده امورمالی اداره کل دامپزشکی استان و یکنفر نماینده خبره تشکلهای دامداری مربوط انتخاب می‌شود ، تعیین می‌گردد .
ماده 22 ـ چنانچه دامدار، دام مبتلا به بیماری را در وقت مقرر طبق ماده (9) این آیین نامه به کشتارگاه اعزام ننماید، دام مبتلا به بیماری پس از اتمام مهلت مقرر بدون پرداخت غرامت طبق ماده (12) قانون سازمان با کمک نیروی انتظامی به کشتارگاه منتقل وکشتار خواهد شد.
تبصره ـ در صورت تکرار تخلف در اعزام به موقع دام مبتلا به بیماری به کشتارگاه برای دومین بار وفق ماده (6) قانون سازمان، صاحب دام مبتلا به بیماری تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت و درصورت تکرار تخلف اقدام لازم از طریق مراجع قضایی صورت خواهد گرفت.
فصل هفتم ـ ضوابط بهداشتی و قرنطینهای
ماده 23ـ صاحب دامداری یا نماینده او موظف است در مورد نظافت و وضعیت بهداشتی و مدیریت دامداری دستورات مامورین ریشـه کنـی را رعـایت و همـچنین نسبت به رفع معایب ونواقص دامداری از نظر موقعیت ومحل استقرار ساختمان در مدت تعیین شده اقدام نماید.
ماده 24ـ صاحب گله یا گاوداری موظف است به محض مشاهده سقط جنین دربین دامها مراتب را به واحد ریشه کنی محل اطلاع دهد تا مامورین مربوط نسبت به برداشت نمونه های لازم جهت آزمایش وانجام عملیات بهداشتی اقدام نمایند.
ماده 25ـ صاحـبان و متـصدیان دامـداری مکلفند، محل گاوداری یا گـله و وسـائل مخصوص حمل ونقل دامهای مبتلا به بیماری، جهت اعزام به کشتارگاه را براساس دستورات بهداشتی مامورین ریشه کنی بطور منظم ضد عفونی نمایند.
تبصره ـ صاحبان ومتصدیان وسایل حمل ونقل دام نیز تابع ضوابط بهداشتی مندرج دردستورالعمل ماده فوق میباشند.
ماده 26ـ صاحـب گـاوداری یا گـله عاری از بیماری مجاز به وارد نمودن دام جدید به محل دامداری بدون گواهی عاری بودن از بیماری نمی‌باشد.
ماده 27ـ انتقال دام مبتلا به بیماری از منطقه ریشه کنی به منطقه دیگر، به استثنای کشتارگاههای استان و یا محل موقتی که با نظر واحد ریشه کنی معین می‌شود، ممنوع است.
تبصره 1ـ انتخاب یا تأیید محل موقت برای نگهداری دامهای بیماروتعیین مهلت مزبور با واحد ریشه کنی محل خواهد بود.
تبصره 2ـ درموارد اضطرار انتقال دامهای راکتور به کشتارگاههای سایراستانها منحصراً با مجوز سازمان و رعایت اصول بهداشتی مجاز خواهد بود.
ماده 28ـ صاحب گاوداری یا گله آلوده (دارای موارد مشکوک ویا مبتلا به بیماری) تا زمان آزمـایش نوبـت بـعدی و روشـن شدن وضـعیت سلامـت گاوداری یا گله خود، مجاز به ورود و خروج دام به محل دامداری خود نمی‌باشد.
ماده 29 ـ چنانچه صاحب گاوداری یا گله، شرایط مقرر در مواد (23) تا(28) این آیین نامه را رعایت ننماید، برابر ماده (6) قانون سازمان، تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
ماده 30ـ منطـقه پـاک از بیمـاری ونحوه انتقـال دام عاری از بیماری به دامداریهای سالم تابع ضوابطی خواهد بود که ازطرف سازمان برای حفظ شرایط ریشه کنی منطقه تهیه و به مورد اجراگذاشته خواهد شد.
ماده 31ـ پس از اعلام پاک شدن منطقه ریشه کنی از بیماری ،خرید وفروش و حمل ونقل دام در داخل منطقه و هرگونه خروج دام از منطقه مزبور با کسب مجوزهای مربوط بلامانع می‌باشد.
ماده 32 ـ پس ازانجام هر آزمایش واخراج گاوهای مبتلا به بروسلوز و اجرای عملیات ضد عفونی گواهی نامه وضعیت بهداشتی که مدت اعتبار آن حداکثر یک ماه خواهد بود به گاوداری داده می‌شود.
ماده 33 ـ اگر نتیجه دو آزمایش متوالی بعدی منفی باشد دراین صورت گواهی نامه بهداشتی که مدت اعتبار آن چهار ماه خواهد بود به گاوداری داده می‌شود.
ماده 34ـ درگاوداریهایی که دارای گواهی نامه چهار ماهه باشند آزمایش مجدد پس از چـهار ماه به عمـل خواهـد آمد و درصـورت منـفی بودن نـتیجه آزمـایـش اخـیر، گواهی نامه بهداشتی که اعتبار آن شش ماه خواهد بود به گاوداری داده می‌شود.
ماده 35ـ گاوداریهایی که دارای گواهی نامه بهداشتی شش ماهه باشند تا موقعی که منطقه ریشه کنی پاک از بروسلوز اعلام نگردیده است، آزمایش هرشش ماه یک بار انجام و درصورت منفی بودن نتیجه آزمایش، گواهی نامه مزبور تجدید خواهد شد.
ماده 36 ـ چنانچه کلیه دامهای یک منطقه تحت پوشش طرح مبارزه با بروسلوز اعم از گاو و گوسفند و بز مدت حداقل دو سال از بیماری پاک باشند گواهی نامه بهداشتی که مدت اعتبار آن یک سال است به گاوداری داده می‌شود. در این قبیل گاوداریها آزمایشات هرسال یک بار تکرار می‌شود.
ماده 37ـ چنـانـچه نتیـجه آزمایـشات از قبیل خـون، شـیر، جنین در گاوداریهای یاد شده مثبت باشد گواهی نامه‌های صادرشده ازدرجه اعتبارساقط می‌شود و مفاد مندرج در مواد (32) تا (36) این آیین نامه مجدداً در این قبیل گاوداریها اجرا خواهد شد.
ماده 38ـ چنانچه درآزمایش مجدد که ازگاوداریهای فوق الذکر به عمل می‌آید موارد مشکوک مشاهده شود گاوهای مشکوک درمحل جداگانه‌ای بطورمجزا نگهداری وپس از مدتی که از سه هفته کمتر و ازچهار هفته بیشتر نباشد مجدداً مورد آزمایش قرار می‌گیرند و درصورتی که نتیجه این آزمایش منفی باشد گواهی نامه مربوط براساس وضعیت قبل صادر خواهد شد.
ماده 39ـ درگاوداریهـایی کـه گاوهای بالغ و سالم آنهـا بر ضد بروسـلوز مایـه کوبی می‌شوند در صورتی گواهی نامه بهداشتی تسلیم خواهد شد که کلیه گاوهای موجود در گاوداری برضد بروسلوز مایه کوبی شده و حداقل سه ماه از آخرین مایه کوبی، سقط جنین ناشی از بروسلوز در بین گاوها مشاهده نشود. در این قبیل گاوداریها آزمایشات لازم بعد از مدت زمان مقرر و طبق دستورالعملهای مربوط که از طرف سازمان تعیین خواهد شد انجام می‌گیرد و گواهی نامه بهداشتی طبق مواد (32) تا (36) این آیین نامه برای این قبیل دامداریها صادر خواهد شد.
ماده 40ـ در مورد گله‌های صنعتی وساکن برابر روشهایی که در مورد گاوداریها عمل می‌شود گواهی نامه مشابه صادر خواهد شد.
فصل نهم ـ مزایای تشویقی برای صاحبان گاوداریهای عاری از بیماری
ماده 41ـ دامدارانی که طبق گواهی سازمان در اجرای برنامه ریشه کنی بیماری همکاری و کمکهای مؤثر نمایند از اولویتها و امتیازات زیر برخوردار خواهند شد.
الف ـ معرفی واحدهای عاری از بیماری به تعاونیها و اتحادیه‌های دامداری و سایر مراجع ذی ربط.
ب ـ برخورداری از امتیاز شرکت در جشنواره‌ها و مسابقات.
ج ـ تسهیل در رهیابی به بازارهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی.
دـ برخورداری از امتیاز انتخاب گاوهای مولد اسپرم و جنین در مراکز اصلاح نژادی.
هـ ـ برخورداری از تسهیلات بانکی.
و ـ برخورداری از مزایای بیمه و تخفیف ویژه تعرفه‌های بیمه دام.
ماده 42ـ سازمـان از ادامه کار گـاوداریهایی که فـاقد شرایـط بهـداشتی و فـنی بوده و موجب اختلال در برنامه ریشه کنـی بیـماری گـردند بـر اساس قـانون سـازمان و با همکاری نیروهای انتظامی جلوگیری خواهد کرد. نیروی انتظامی با توجه به ماده (12) قانون مکلف بههمکاری با سازمان خواهد بود.
ماده 43 ـ متصدیان گاوداریهایی که معایب و نواقص آنها قابل اصلاح باشد موظفند ظرف مهلت مقرر از طرف سازمان، نسبت به رفع نواقص و معایب اقدام نمایند. دامداریهایی که قابل اصلاح و مرمت نباشند باید طبق نظر سازمان در همان مکان و یا محل مناسب دیگر مطابق با شرایط و ضوابط بهداشتی نوسازی نمایند. دولت موظف است تسهیلات کم بهره بانکی جهت بهسازی و نوسازی این قبیل گاوداریها را در صورت رعایت ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای سازمان تأمین نماید.
ماده 44ـ دستورالعملهای لازم جهت اجرای این آیین نامه توسط سازمان تدوین و به مورد اجرا گذاشته خواهد شد.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد رضا عارف
منبع سایت صلح
