هیئت وزیران در جلسه مورخ 19/12/1383 بنا به پیشنهاد شماره 011/11895 مورخ 20/10/1382 وزارت جهاد کشاورزی و به استناد ماده (21) قانون سازمان دامپزشکی کشور ـ مصوب 1350 ـ آیین نامه اجرایی ریشه‌کنی سل گاوی را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی ریشه کنی سل گاوی
مصوب 1383,12,19
ماده 1 ـ اصطلاحاتی که در این آیین نامه به کار می‌رود دارای معانی زیر است:
الف ـ سازمان: سازمان دامپزشکی کشور.
ب ـ گاو: گاو و گاومیش بطور اعم در سنین مختلف.
ج ـ گاوداری: محلی که در آن یک یا چند گاو به صورت صنعتی، نیمه صنعتی یا سنتی نگهداری شود.
بیماری: بیماری سل گاوی.
دـ توبرکولین: P.P.D (Protein. Purified.Derivative) به نوعی فرآورده خالص پروتئینی میکروب سل و یا انواع دیگر آن اطلاق می‌شود که با تأیید و توصیه سازمان به منظور تشخیص بیماری بکار می‌رود.
هـ ـ گاو مسلول: گاوی است که براساس دستورالعمل سازمان دربرابرآزمایش واکنش مثبت نشان داده (گاو رآکتور) یا واجد علائم بالینی بیماری بوده و یا هنگام بازرسی لاشه واجد ضایعات مربوط به بیماری (گاو غیر توبرکولینه سلی) باشد.
و ـ گاو مشکوک: گاوی که براساس دستورالعمل سازمان در برابر آزمایش واکنش مشکوک نشان دهد.
ز ـ آزمایش: تزریق توبرکولین مطابق دستورالعمل سازمان و یا هر آزمایش عملی دیگری که سازمان برای تشخیص بیماری مصلحت بداند.
ح ـ بازرس بهداشتی کشتارگاه: به هریک از افرادی اطلاق می‌شود که براساس دستورالعمل ابلاغی از طرف سازمان برای انجام خدمات بهداشتی مربوط به کشتارگاه و بازرسی و معاینات بهداشتی گوشت تعیین می‌گردد.
ط ـ ضدعفونی: استعمال مواد پلشت بر اختصاصی مؤثر بر روی عامل بیماری و یا سوزاندن محوطه و جایگاه دام به وسیله شعله افکن و یا طرق دیگری که برای از بین بردن میکروب عامل بیماری انجام می‌گیرد.
ی ـ ریشه کنی: اجرا وادامه عملیات مبارزه وسیع وپیگیر علیه بیماری تا زمانی که بیماری از بین برود.
ک ـ منطقه ریشه کنی: محدوده معین ومشخص جغرافیایی که عملیات ریشه کنی در آن محدوده مطابق با دستورالعمل و ضوابط ابلاغی سازمان انجام می‌گیرد.
ل ـ اداره ریشه کنی: یکی از واحـدهـای تابعـه سـازمان کـه مسـئولیت تـدوین برنامه ، هماهنگی و نظارت جهت اجرای ریشه کنی بیماری در سطح کشور را عهده دار می‌باشد.
م ـ واحد ریشه کنی: واحدی دراداره کل دامپزشکی استان که مسئولیت هماهنگی، نظارت واجرای ریشه کنی بیماری در سطح استان را عهده دار می‌باشد.
ن ـ اکیپ ریشه کنی: شامل دامپزشک، کاردان یا تکنسین دامپزشکی که عهده دار اجرای عملیات ریشه کنی در سطح منطقه عملیاتی می‌باشند.
ماده 2ـ سازمان مکلف است با استفاده از روشهای مقتضی وممکن، منطقه‌ای که عملیات ریشه کنی باید در آنجا اجرا شود را به اطلاع عموم برساند.
ماده 3ـ تردد و نقـل و انتـقال گـاو در منـطقه تحت پوشش عملیات ریشه کنی باید براساس مفاد این آیین نامه انجام گیرد.
ماده 4ـ پس از اعلام مفاد مندرج درماده (2) آیین‌نامه توسط سازمان و براساس برنامه زمان بندی، مأموریت اکیپ ریشه کنی برای ثبت مشخصات گاوداری، شماره گذاری، تنظیم کارت شناسایی و انجام آزمایش گاوها به گاوداریها مراجعه و عملیات مربوط آغاز خواهد شد. مفاد این ماده و نوع اوراق و فرمهای مربوط و نحوه انتقال اطلاعات را اداره ریشه کنی تعیین خواهد نمود.
ماده 5 ـ سازمان ازطریق آزمایش توبرکولین ویا انجام آزمایشهای علمی دیگرگاوهای مسلول را تشخیص می‌دهد. تزریق توبرکولین، خواندن نتیجه آن براساس دستورالعمل سازمان و همچنین انجام سایر آزمایشهای مربوط به تشخیص بیماری باید منحصراً به وسیله دامپزشک آموزش دیده سازمان و مورد تأیید اداره ریشه کنی انجام گیرد.
تبصره 1ـ یـک نوبت آزمایـش مثبت ، ملاک برای اعـزام گاو به کـشتارگاه بـوده و تجدید آزمایش در مورد این گونه گاوها مجاز نمی‌باشد.
تبصره 2ـ گاوی که درآزمایش مشکوک تشخیص داده شود ، بایستی تا انجام آزمایش بعدی (سه ماه بعد) به منظور تعیین وضعیت آن جدا از سایر گاوهای گله در محل جداگانه ای نگهداری شود.
تبصره 3 ـ سازمان می‌تواند در مواقع ضروری از دامپزشکان بخش خصوصی مورد تأیید پس از طی دوره آموزش لازم در قالب قرارداد استفاده نماید.
ماده 6 ـ چنانچه گاوی در دو آزمایش متوالی مشکوک تشخیص داده شود به عنوان مسلول (رآکتور) تلقی می‌شود.
تبصره ـ در نوبت بعدی آزمایش به همراه گاو یا گاوهای مشکوک کلیه گاوهای موجود در گاو داری نیز آزمایش می‌گردند.
ماده 7 ـ تا زمانی که موارد مثبت و یا مشکوک در یک گاوداری آلوده مشاهده شود آزمایش هرسه ماه یک بار تکرار خواهد شد و در صورت اجرای ضوابط بهداشتی و قرنطینه‌ای و همچنین عدم آلودگی در گاوداریهای همجوار درصورتی که نتیجه آزمایش گاوداری آلوده در دو نوبت آزمایش متوالی سه ماهه منفی باشد ؛ گاوداری فوق عاری از بیماری در نظر گرفته شده و آزمایش بعدی به فاصله شش ماه بعد انجام خواهد گرفت.
تبصره ـ درصورت اجرای ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای و عدم آلودگی در گاوداریهای مجاور درصورتی که نتیجه آزمایش گاوداری در دو نوبت آزمایش متوالی شش ماهه منفی باشد،آزمایش بعدی به فاصله یک سال بعد انجام خواهد گرفت.
ماده 8 ـ گاوی که در آزمایش به عنوان مسلول (رآکتور) تشخیص داده می‌شود داغ گذاری و یا با هر نوع علامت دیگری که لازم باشد مشخص و به کشتارگاه اعزام خواهد شد.
فصل چهارم ـ اعزام گاو مسلول به کشتارگاه
ماده 9ـ گاو مسلول (رآکتور) پس از تشخیص باید بلافاصله تحت نظارت اکیپ ریشـه کنی درمـحل کـاملاً مجزا در داخـل گاوداری یا محـل دیگـری که تعییـن می‌شود نگهداری و درمهلتی که از طرف اکیپ مزبور اعلام می‌گردد به کشتارگاه اعزام شود.
تبصره ـ مهلت فرستادن گاو مسلول (رآکتور) به کشتارگاه با توجه به وضعیت بیماری و شرایط محل نگهداری گاو از طرف مأمورین اکیپ ریشه کنی تعیین می‌شود و در هر صورت نباید از تاریخ تشخیص و اطلاع به صاحب دام و یا نماینده او از بیست روز تجاوز کند.
ماده 10 ـ تاریخ اعزام گاو مسلول (رآکتور) به کشتارگاه در برگه اعلام نتایج آزمایش سل تعیین و برگه فوق به مسئول گاوداری یا نماینده او تحویل داده می‌شود و چنانچه مسئول گاوداری از دریافت برگه فوق خودداری نماید اطلاعیه مزبور به وسیله مأمورین اکیپ ریشه کنی به درب ورودی گاوداری الصاق خواهد شد.
ماده 11ـ هنگام اعزام گاو مسلول (رآکتور) به کشتـارگـاه، کـارت مشـخصات گاو نیز بههمراه آن به کشتارگاه فرستاده می‌شود.
ماده 12 ـ گاو مسلول (رآکتور) در یکی از کشتارگاههای منطقه ریشه کنی که مورد تأیید سازمان باشد در پایان کشتار روزانه تحت نظارت بازرس بهداشتی کشتارگاه و نماینده واحد ریشه کنی کشتار می‌گردد.
کشتارگاه موظف است در همان روزی که گاو مسلول (رآکتور) به کشتارگاه اعزام می‌شود نسبت به کشتار آن اقدام نماید. بازرس بهداشتی کشتارگاه موظف است براساس دستورالعمل سازمان پس از کشتار گاو و نمونه برداری از لاشه گاو مسلول (راکتور)، مراتب را ذیل اوراق مربوط گواهی وامضاء نموده و به واحد ریشه کنی تحویل نماید.
تبصره ـ کلیه لاشه‌ها و یا قسمتهایی از لاشه گاوهای راکتور (مسلول) که قابل مصرف تشخیص داده می‌شوند، باید توسط صاحب دام جهت تبدیل به کارخانه‌های فرآوری گوشت که فرآورده‌های گوشتی حرارت دیده تولید می‌کنند تحویل گردد.
ماده 13ـ بازرس بهداشتی کشتارگاه موظف است به محض مشاهده لاشه گاو بیمار مبتلا به سل با عنوان گاو غیرتوبرکولینه سلی ضمن نمونه برداری از لاشه مراتب را با ذکر آثار و جراحات و مشخصات دام و نشانی مبداء اصلی حمل گاو به کشتارگاه به شبکه دامپزشکی مربوط اطلاع دهد و شبکه مزبور مبداء اصلی گاو یاد شده را مورد بررسی قرارداده و سایر گاوهای موجود درمبداء را مورد آزمایش قرار دهد. درصورتی که مبداء گاو خارج از پوشش آن شبکه باشد شبکه مزبور موظف است مراتب را هرچه سریعتر به اداره کل دامپزشکی استان اطلاع دهد تا اقدامات لازم را براساس دستورالعملهای سازمان اعمال نمایند.
تبصره ـ کلیه نمونه های برداشت شده از گاوهای مسلول (راکتور) و غیرتوبرکولینه سلی به آزمایشگاههای مورد تأیید سازمان ارسال و نتایج حاصل شده از کشت و تعیین نوع مایکوباکتریومهای درگیر در مطالعات اپیدمیولوژیک مربوط به مبارزه با بیماری مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
ماده 14 ـ سازمان به صاحب گاو مسلول (راکتور) که طبق این آیین نامه به کشتارگاه اعزام می‌شود مبلغی به عنوان غرامت در اختیار گاودار قرار خواهد داد که غرامت پرداخت معادل هفتاد و پنج درصد (75 %) ارزش واقعی گاو خواهد بود.
تبصره 1ـ ارزش واقعی عبارت است از بهای گاو زنده به نرخ روز منهای بهای آن قسمت از لاشه و پوست که قابل مصرف تشخیص داده می‌شود.
تبصره 2ـ بهای گاو زنده مسلول (راکتور) به وسیله کمیسیونی مرکب از مسئول واحد ریشه کنی هر منطقه یا نماینده او، نماینده امور مالی اداره کل دامپزشکی استان و یک نفر نماینده خبره تشکلهای دامداری استان، تعیین می‌گردد.
ماده 15 ـ چنانچه دامدار،گاو مسلول(راکتور) را در وقت مقرر طبق ماده (9) این آیین نامه به کشتارگاه اعزام ننماید بلافاصله گاو مسلول (راکتور) پس از اتمام مهلت مقرر بدون پرداخت غرامت براساس ماده (12) قانون سازمان با کمک نیروی انتظامی به کشتارگاه فرستاده و کشتار خواهد شد.
تبصره ـ درصورت تکرار تخلف در اعزام به موقع گاو مسلول (راکتور) به کشتارگاه برای دومین بار وفق ماده (6) قانون سازمان، صاحب گاو تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
فصل ششم ـ گواهی نامه اعلام وضعیت گاوداری از نظر آلودگی به سل گاوی
ماده 16ـ پس از انجام هرآزمایش واخراج گاوهای مسلول (راکتور) و اجرای عملیات بهداشتی و قرنطینه ای برگه اعلام نتایجی که مدت اعتبار آن سه ماه خواهد بود، به گاوداری داده می‌شود.
تبصره 1ـ در گاوداریهایی که برای اولین بار آزمایش می‌شوند، درصورت منفی بودن، برگه اعلام نتایجی که مدت اعتبار آن سه ماه خواهد بود به گاوداری داده می‌شود.
تبصره 2ـ در گاوداریهایی که دارای موارد مشکوک می‌باشند، تا زمان آزمایش بعدی (سه ماه بعد) وبه همراه اجرای سایر اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای که توسط مأمورین اکیپ ریشه کنی اعلام می‌گردد، برگه اعلام نتایجی که مدت اعتبار آن سه ماه خواهد بود، به گاوداری داده می‌شود.
تبصره 3ـ گاوداریهای دارای برگه اعلام نتایج با مدت اعتبارسه ماه به عنوان گاوداری عاری از بیماری تلقی نگردیده و برگه صادرشده صرفاً بیانگر تحت پوشش بودن گاوداری فوق در برنامه ریشه کنی سل گاوی می‌باشد.
ماده 17 ـ اگر نتیجه دو آزمایش متوالی سه ماهه در گاوداری منفی باشد، با رعایت ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای و در صورت عدم وجود بیماری سل در گاوداریهای مجاور، گواهی نامه ای که مدت اعتبار آن شش ماه خواهد بود، به گاوداری داده می‌شود.
ماده 18 ـ در گاوداریهایی که دارای گواهی نامه شش ماهه باشند آزمایش بعدی پس از شش ماه به عمل خواهد آمد و چنانچه نتیجه آزمایش اخیر نیز منفی باشد، با رعایت ضوابط بهداشتـی و قرنطیـنه ای و در صـورت عـدم بیـماری سل در گـاوداریـهای مجـاور، گواهی نامه ای که مدت اعتبار آن یک سال است به گاوداری داده می‌شود.
ماده 19 ـ در گاوداریهایی که واجد گواهی نامه سالیانه باشند تا موقعی که کلیه منطقه ریشه کنی عاری از بیماری اعلام نشده حداقل هرسال آزمایش انجام و درصورت منفی بودن نتیجه آزمایش،گواهی نامه مزبور تجدید خواهد شد.
ماده 20ـ هرگاه نتیجه آزمایش درگاوداری مثبت باشد گواهی نامه های صادرشده از درجه اعتبار ساقط است و دراین قبیل گاوداریها مفاد مواد (16)، (17)، (18) و(19) این آیین نامه مجدداً اجرا خواهد شد.
فصل هفتم ـ ضوابط بهداشتی، قرنطینه‌ای
ماده 21ـ چنانچه صاحب گاوداری آلوده (دارای موارد مشکوک و یا مسلول) تا زمان آزمایش نوبت بعدی و روشن شدن وضعیت سلامت گاوداری اقدام به ورود و خروج غیرمجاز گاو به محل گاوداری خود نماید ، به علت تخلف ازضوابط ریشه کنی سل گاوی برابر ماده (6) قانون سازمان، تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
تبصره 1ـ درصورت تخلف دامدار ازضوابط ریشه کنی سل گاوی برای دومین بار پروانه گاوداری لغو گردیده و ضمن قرنطینه نمودن گاوداری با همکاری نیروی انتظامی دراسرع وقت نسبت به تخلیه، اعزام گاوها به کشتارگاه و تعطیل نمودن گاوداری اقدام خواهد شد.
تبصره 2ـ چـنانـچـه صاحـب گاوداری آلوده بـه جـای اعـزام گـاو مسلـول (راکـتور) به کشتارگاه اقدام به فروش آن نماید صاحب گاو و همچنین خریدار تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
ماده 22 ـ ورود گاو جدید به گاوداری واقع درمنطقه ریشه کنی فقط با تحصیل اجازه کتبی از اداره کل دامپزشکی منطقه مجازخواهد بود. مشروط براینکه کل گله مبداء ومقصد در دو تست متوالی سه ماه عاری از بیماری بوده و یا دارای گواهی نامه شش ماهه و یا گواهی یک ساله باشند.
ماده 23ـ صاحب گاوداری یا گله عاری از بیماری مجاز به وارد نمودن دام جدید به محل دامداری بدون گواهی عاری بودن نمی‌باشد.
ماده 24ـ صاحب گاوداری تحت پوشش یا نماینده او موظف است درمورد نظافت و وضعیت بهداشتی و مدیریت گاوداری دستورات اکیپ ریشه کنی را رعایت و همچنین نسبت به رفع معایب و نواقص گاوداری از نظر وضعیت ساختمان در مدت تعیین شده اقدام نماید.
ماده 25 ـ اشخاصی که در محوطه گاوداری ساکن و یا درآن واحد اشتغال دارند باید گواهی نامه مـعتبر عدم ابتـلا به بیـماری از وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی داشته باشند.
تبصره ـ چنانـچه صاحـب گاوداری شـرایط بهـداشتی گاوداری موضـوع مواد (23) و (24) این آیین نامه را رعایت ننماید به علت تخلف ازقوانین ریشه کنی سل گاوی، مفاد ماده (21) در مورد وی اجرا خواهد شد.
ماده 26ـ انتقال گاوهای مسلول(راکتور) از منطقه ریشه کنی به منطقه دیگر، غیر از کشتارگاههای استان و یا محل موقتی که با نظر واحد ریشه کنی برای نگهداری آنها معین می‌شود، ممنوع است.
ماده 27 ـ عاری شدن یک منطقه از بیماری منوط به منفی بودن نتایج آزمایش کلیه گاوهای منطقه و عدم مشاهده موارد گاو غیرتوبرکولینه سلی در کشتارگاه است.
ماده 28ـ پس ازاعلام عاری شدن منطقه ریشه کنی از بیماری، خرید و فروش وحمل و نقل گاو در داخل منطقه و هرگونه خروج دام ازمنطقه مزبورباکسب مجوزهای مربوط بلامانع می‌باشد.
تبصره ـ منطقه عاری ازبیماری تابع ضوابطی خواهد بودکه ازطرف سازمان برای حفظ شرایط ریشه کنی منطقه تدوین و به مورد اجرا خواهد گذاشت.
فصل هشتم ـ مزایای تشویقی برای صاحبان گاوداریهای عاری از بیماری
ماده 29ـ به دامدارانی که طبق گواهی سازمان دراجرای برنامه ریشه کنی سل گاوی همکاری و کمکهای موثر نموده‌اند، از اولویتها و امتیازات ذیل برخوردار خواهند بود:
الف ـ معرفی واحدهای عاری از بیماری به کلیه تعاونیها و اتحادیه‌های دامداری و سایر مراجع ذی ربط.
ب ـ اولویت برخورداری از شرکت در جشنواره‌ها و مسابقات .
ج ـ دستیابی به بازارهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی.
د ـ اولویت برای انتخاب گاوهای مولد اسپرم و جنین در مراکز اصلاح نژادی.
هـ ـ برخورداری از تسهیلات بانکی.
وـ برخورداری از مزایای بیمه و تخفیف ویژه تعرفه‌های بیمه دام.
ماده 30ـ سازمان از ادامه کارگاوداریهایی که فاقد شرایط بهداشتی و فنی بوده و موجب اختلال در برنامه ریشه کنی سل گاوی گردند براساس مفاد قانون سازمان جلوگیری خواهدکرد. مأموران انتظامی مکلفند به تقاضای سازمان به منظور اجرای مقررات، از ادامه کار آنها جلوگیری کنند.
ماده 31 ـ متصدیان گاوداریهایی که معایب و نواقص آنها قابل اصلاح باشد موظفند طی مهلت تعیین شده از طرف سازمان، نسبت به رفع نواقص و معایب آن اقدام نمایند. گاوداریهایی که قابل اصلاح و مرمت نباشند باید با نظر سازمان در همان مکان و یا محل مناسب دیگر مطابق با شرایط و ضوابط بهداشتی نوسازی گردند
دولت موظف است تسهیلات کم بهره بانکی جهت بهسازی و نوسازی این قبیل گاوداریها را در صورت رعایت ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای سازمان تأمین نماید.
ماده 32 ـ دستورالعملهای لازم جهت اجرای این آیین نامه به موقع توسط سازمان تدوین و به مورد اجرا گذاشته خواهد شد.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد رضا عارف
منبع سایت صلح
