بررسی نهاد نیابت قضایی در جرایم از جمله سرقت
صلاحیت محلی داشتن در یک پرونده جزو ارکان شکلی رسیدگی است و به معنای اقتدار و شایستگی است که قانون گذار محترم به مقامات قضایی در یک حوزه قضایی اعطا کرده است.
از این رو مقام قضایی فقط در حوزه قضایی محل خدمت خود اقتدار و شایستگی انجام وظیفه را دارد. در نتیجه مقام قضایی نمی تواند در خارج از حوزه صلاحیت محلی خود اقداماتی را انجام دهد و یا به ضابطان خارج از حوزه صلاحیت محلی خود دستور دهد.
حالا اگر مقام محترم قضایی نیاز به انجام اقداماتی مانند انجام معاینه محل، تحقیقات مقدماتی و کارشناسی ملک خارج از حوزه قضایی خود داشته باشد با توجه به اینکه نسبت به خارج از حوزه قضایی خود صلاحیت محلی ندارد، نمی تواند راساً اقدام کند، بلکه باید از نیابت قضایی استفاده نماید و نتیجه نزد او ارسال شود.
مثلاً متهم در حوزه قضایی دیگری هست و عنوان اتهامی اش هم سرقت می باشد. سرقت که جرم واقع شده است در شیراز واقع شده و نشانی متهم در لنگرود شناخته شده است. در اینصورت قاضی محترم در شیراز برای جلب متهم ، تفهیم اتهام و صدور قرار تامین مناسب و همچنین آخرین دفاع به مرجع محترم قضایی در لنگرود نیابت قضایی دهد.